Luật Bằng Trắc

B. B. B. T. T. B

Lúa chiêm đang chín trái cây ngọt dần

T. B. B. T. T. B. B. B

Vườn râm dậy tiếng ve ngân

B. T. T. T. B. B

Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào

T. B. B. T. B. B. T. B

Trời xanh càng rộng càng cao

B. B. B. T. B. B

Đôi con diều sáo lộn nhào từng không..

B. B. B. T. T. B. B. B

Ta nghe hè dậy bên lòng

B. B. B. T. B. B

Mà chân muốn đạp tan phòng , hè ôi.

B. B. T. T. B. B. B. B

Ngột làm sao, chết uất thôi

T. B. B. T. T. B

Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!

B. B. B. T. B. B. T. B

Câu 8 tiếng thứ 2- -4-6-8 là B-T-B-B

Luật bẳng trắc của thơ 8 chữ hơi khác thơ 7 chữ và là thể thơ tương đối tự do, không hoàn toàn gò bó vào luật bằng trắc như thơ bảy chữ. Luật bằng trắc chỉ áp dụng cho những câu liền mạch thông thường. Những câu ngắt thành nhiều cụm từ thì chỉ theo luật đôi chút hoặc đôi khi không theo luật bằng trắc gì cả.

Việc áp dụng luật bằng trắc nhiều hay ít còn tùy theo nội dung bài thơ, nghệ thuật biểu cảm của câu thơ, và tùy tài năng của nhà thơ. Những câu thơ không theo luật đôi khi là những câu thơ hay, có giá trị nghệ thuật cao, tạo nên những điểm nhấn thú vị, mang lại nét riêng cho bài thơ.

Là người học làm thơ, tôi nghĩ mình nên nên bắt đầu tìm hiểu về luật thơ 8 chữ, giống như học nhày, đầu tiên, ta phải đi những bước cơ bản, sau đó rồi mới học bước “făng” và “făng” nhiều hay ít là chuyện về sau, khi đã nhảy thành thạo.

Luật bằng trắc của một câu thơ 8 chữ tùy theo vần của chữ thứ 8. Nếu chữ thứ 8 vần trắc thì chữ thứ 3 trắc, chữ thứ 5 và 6 bằng. Ví dụ:

Em cứ HẸN nhưng EM ĐỪNG đến NHÉ (xxTxBBxT)

Nếu chữ thứ 8 vần bằng thì chữ thứ 3 bằng, chữ thứ 5 và 6 trắc. Ví dụ:

Để lòng BUỒN tôi DẠO KHẮP trong SÂN, (xxBxTTxB)

Thử ghi luật bằng trắc một số bài thơ của vài nhà thơ nổi tiếng để xem họ áp dụng luật bằng trắc như thế nào.

Trong bài Ân Tình Dạ Khúc của Đinh Hùng, đa phần (29/31 = 93,5%) câu áp dụng chính xác luật bằng trức của thơ 8 chữ.

Đa phần các câu trog bài NGẬP NGỪNG của Hồ Zếnh đều áp dụng nghiêm ngặt luật bằng trắc của thơ 8 chữ (15/18= 83%). Ba câu không áp dụng luật là những câu được ngắt thành 2 nhịp, có lẻ tác gỉa muốn diễn tả sự ngập ngừng, lững lơ, dang dở của một mối tình không biết rồi sẽ ra sao. (Có thể tác gỉa biết thế nào rồi cuộc tình của mình cũng đến hồi kết thúc nên muốn kéo dài càng lâu càng tốt? Hoặc những mối tình êm xuôi có thể sẽ không có được những bài thơ hay?)

Để lòng buồn tôi dạo khắp trong sân, (xxBxTTxB)

Ngó trên tay, thuốc lá cháy lụi dần… (xxBxTTxB)

Tôi nói khẽ: Gớm, làm sao nhớ thế? (xxTxBBxT)

Em tôi ơi! tình có nghĩa gì đâu ? (xxBxTTxB)

Nếu là không lưu luyến buổi sơ đầu ? (xxBxTTxB)

Thuở ân ái mong manh như nắng lụa. (xxTxBBxT)

Hoa bướm ngập ngừng cỏ cây lần lữa,

Hẹn ngày mai mùa đến sẽ vui tươi, (xxBxTTxB)

Chỉ ngày mai mới đẹp, ngày mai thôi!

Tôi sẽ trách – cố nhiên! – nhưng rất nhẹ (xxTxBBxT)

Nếu trót đi, em hãy gắng quay về, (xxBxTTxB)

Tình mất vui khi đã vẹn câu thề, (xxBxTTxB)

Đời chỉ đẹp những khi còn dang dở. (xxTxBBxT)

Thư viết đừng xong, thuyền trôi chớ đỗ,

Cho nghìn sau … lơ lửng… với nghìn xưa … (xxBxTTxB)

Bài NHỚ RỪNG của Thế Lữ là bài thơ có nhiều câu ngắt thành từng cụm từ để tạo nhịp điệu riêng, manh mẽ hơn, để thể hiện một tâm sự u uất, chán nản và khát vọng tự do. Tuy nhiên, đa phần các câu còn lại (33/47 = 70%) vẫn theo luật bằng trắc nghiêm ngặt.

Thử ghi lại luật bằng trắc của bài thơ Nhớ Rừng. Câu nào không ghi cũng theo luật nhưng mềm hơn. Đa phần chữ không theo luật nằm vào chữ thứ 5 hoặc thứ 6. Ví dụ:

Ta nằm dài theo NGÀY tháng dần qua (xxBxBTxB). (Chữ NGÀY không theo luật)

Than ôi! Thời oanh liệt NAY còn đâu. (xxBxTBxB) (Chữ NAY không theo luật)

Đôi khi chữ thứ 3 cũng không theo luật. Ví dụ:

Ta đương THEO giấc MỘNG ngàn to lớn. (xxBxTBxT) , (THEO và MỘNG không theo luật)

Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm, (xxTxBBxT)

Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ, (xxTxBBxT)

Với khi thét khúc trường ca dữ dội, (xxTxBBxT)

Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc, (xxTxBBxT)

Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối, (xxTxBBxT)

– Than ôi! thời oanh liệt nay còn đâu?

Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu, (xxBxTTxB)

Ghét những cảnh không đời nào thay đổi, (xxTxBBxT)

Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối: (xxTxBBxT)

Dăm vừng lá hiền lành không bí hiểm, (xxTxBBxT)

– Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi! (47)

Tóm lại, thơ 8 chữ cũng có luật bằng trắc của nó. Là người tập làm thơ, tôi tự rút ra bài học, hy vọng có ngày cũng làm được mấy câu để đọc cho cháu nội nghe.

Trong chương trình phổ thông ngày xưa, ta học thơ lục bát trong Lục Vân Tiên và Kiều, thơ đường của Bà Huyên Thanh Quan và Nguyễn Khuyến, hát nói của Nguyễn Công Trứ nhưng tôi không nhớ đã học tác giả thơ mới nào, và cũng chưa nghe thầy nào dạy cách làm một bài thơ, cho dù là thơ lục bát.

Có một thời từ cô thôn nữ đến cậu sinh viên đều thuộc nhiều bài thơ của những tác gỉa nổi tiếng trong phong trào thơ mới như Hàn Mặc Tử, Nguyễn Bính, Chế Lan Viên… vì thơ họ hay. Vậy thơ họ hay ở chỗ nào? Thơ họ hay trước hết vì họ diễn tả tình cảm cá nhân, đăc biệt là tình yêu đôi lứa, do đó, ai cũng cảm thấy nhà thơ đã nói hộ tâm trạng mình. Trong thơ họ, thí tứ phong phú, cảm xúc dạt dào, tình cảm nồng nàn, tha thiết, mãnh liệt, được diễn tả bằng từ ngữ bay bướm, sáng tạo, giàu nhạc tính, có vần điệu, nghe êm tai. Nói chung, thơ họ hay bởi họ có tài làm thơ, cái mà nhiều người khác không có được. Không chỉ có vậy, thơ họ hay còn nhờ họ hiểu cặn kẽ luật thơ và biết phá luật để tạo những câu thơ đẹp.

Dù không làm được thơ hay vì không có tài nhưng không ai cấm chúng ta viết đôi câu để chúc mừng lễ vu quy của cháu gái hay giải sầu khi vợ ốm phải nằm viện. Những lúc như thế, nếu viết được một vài câu dù chưa phải là thơ nhưng cũng đủ làm cuộc sống trở nên vui hơn, có ý nghĩa hơn, đỡ buồn, đỡ stressed, dễ thở hơn đôi chút. Nếu đọc cho bạn bè nghe thì cũng xuôi tai. Muốn vậy thì phải học làm thơ, đặc biệt là học các nhà thơ lớn, xem thử cái kỹ thuật tối thiểu trong thơ họ là gì.

Một bài được gọi là thơ theo dạng thơ mới (không nói đến thơ tự do) thì ai cũng biết là phải có vần, nhưng theo tôi, thứ quan trọng không kém là luật bằng trắc trong câu, mà rất nhiều người làm thơ nghiệp dư không chú ý đến lại là thứ mà những nhà thơ nổi tiếng ít ai không tuân thủ.

Trong nhạc có nhịp và phách, trong thơ (có vần) có câu và luật bằng trắc của mỗi từ trong mỗi câu. Trong nhạc, các nốt nhạc ở phách mạnh đầu nhịp là quan trọng, thì trong thơ 7 chữ, các từ thứ 2, 4 và 6 là những từ quan trọng.

Hãy nghiên cứu luật bằng trắc trong một vài bài thơ 7 chữ của các nhà thơ nổi tiếng.

Thử ghi luật bằng trắc của các từ thứ 2, 4 và 6 trong bài thơ Đậm Nhạt của Vũ Hoàng Chương.

Trong bài thơ này, tác giả hoàn toàn tuân thủ luật bẳng trắc của thơ Đường: Trong mỗi câu, từ thứ 2 luôn giống vần từ thứ 6: ví dụ từ thứ 2 vần bằng thì từ thứ 6 cũng vần bằng, từ thứ 4 vần trắc, chẳng khác gì thơ Đường. Về niêm cũng tương tự thơ Đường: Câu đầu và câu cuối giống nhau, các câu còn lại giống nhau từng cặp. Vần thì mỗi đọan thơ 4 câu giống với 4 câu đầu trong thơ Đường: Các từ cuối của các câu 1, 2 và 3 vần với nhau. Như vậy, bài Đậm Nhạt còn ảnh hưởng sâu sắc của thơ Đường về luật bằng trắc và niêm, chỉ không có đối và số câu nhiều hơn mà thôi.

Đậm Nhạt – Vũ Hoàng Chương

Da thịt đìu hiu rợp bóng mây (TBT)

Sương lam mờ cỏ gió vàng cây (BTB)

Song sa nắng xế dần ân ái (BTB)

Lạnh cả mùa xưa nguyệt Mái Tây (TBT)

Nẻo ngắt chiêm bao nhịp rụng đều (TBT)

Tâm tư ngờ chạm bước hài thêu (BTB)

Tiền thân nửa gối vườn mưa lá (BTB)

Vết cũ phong sầu đậm nhạt rêu (TBT)

Tình chủng bơ vơ độc viễn hành (TBT)

Nàng Thôi thôi đã hết Oanh Oanh (BTB)

Gót sen chùa cổ đêm trăng ấy (BTB)

Vọng thấu luân hồi nhạc mỏng manh (TBT)

Mùa nhớ thương sang mộng nõn nà (TBT)

Tinh anh nghìn kiếp thoáng dư ba (BTB)

Hồn ai xác mới nghe thoi thóp (BTB)

Vang bóng hài xiêm chuyển thớ da (TBT)

Bài Hạnh Ngộ của Đinh Hùng đổi mới không nhiều. Luật bằng trắc trong mỗi câu vẫn giữ nguyên, chỉ có niêm là đôi chút thay đổi: Câu đầu và câu cuối không giống nhau, Câu 4 và câu 5 không giống nhau. Tất cả nhưng câu còn lại đều theo luật niêm của thơ Đường.

Bài Ca Hạnh Ngộ – Đinh Hùng

Bài thơ hạnh ngộ đã trao tay, (BTB)

Ôi mộng nào hơn giấc mộng này?(TBT)

Mùi phấn em thơm mùi hạ cũ, (TBT)

Nửa như hoài vọng, nửa như say. (BTB) (4)

Em đến như mây, chẳng đợi kỳ, (TBT) (5)

Hương ngàn gió núi động hàng mi. (BTB)

Tâm tư khép mở đôi tà áo, (BTB)

Hò hẹn lâu rồi – Em nói đi. (TBT)

Em muốn đôi ta mộng chốn nào? (TBT)

Ước nguyền đã có gác trăng sao. (BTB)

Truyện tâm tình: dưới hoa thiên lý, (BTB)

Còn lối bâng khuâng: ngõ trúc đào. (TBT)

Em chẳng tìm đâu cũng sẵn thơ. (TBT)

Nắng trong hoa, với gió bên hồ, (BTB)

Dành riêng em đấy. Khi tình tự, (BTB)

Ta sẽ đi về những cảnh xưa. (TBT)

Rồi buổi ưu sầu em với tôi (TBT)

Nhìn nhau cũng đủ lãng quên đời. (BTB)

Vai kề một mái thơ phong nguyệt, (BTB)

Hạnh phúc xa xa mỉm miệng cười. (TBT)

Bài Mưa Xuân của Nguyễn Bính vẫn giữ nguyên luật bằng trắc nhưng niêm đã thay đổi khá nhiều. Một phần tư các cặp câu không theo luật niêm, nằm vào câu cuối đoạn thơ trước và câu đầu đoạn thơ sau, đó là các cặp câu 4-5, 12-13, 24-25, 28-29, 32-33,

Em là con gái trong khung cửi (BTB)

Dệt lụa quanh năm với mẹ già (TBT)

Lòng trẻ còn như cây lụa trắng (TBT)

Mẹ già chưa bán chợ làng xa. (BTB) (4)

Bữa ấy mưa xuân phơi phới bay (TBT) (5)

Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy (BTB)

Hội chèo làng Đặng đi ngang ngõ (BTB)

Mẹ bảo: “Thôn Đoài hát tối nay”. (TBT)

Lòng thấy giăng tơ một mối tình (TBT)

Em ngừng thoi lại giữa tay xinh (BTB)

Hình như hai má em bừng đỏ (BTB)

Có lẽ là em nghĩ đến anh. (TBT) (12)

Bốn bên hàng xóm đã lên đèn (BTB) (13)

Em ngửa bàn tay trước mái hiên (TBT)

Mưa chấm bàn tay từng chấm lạnh (TBT)

Thế nào anh ấy chả sang xem! (BTB)

Em xin phép mẹ, vội vàng đi (BTB)

Mẹ bảo xem về kể mẹ nghe. (TBT)

Mưa bụi nên em không ướt áo (TBT)

Thôn Đoài cách có một thôi đê. (BTB)

Thôn Đoài vào đám hát thâu đêm (BTB)

Em mải tìm anh chả thiết xem (TBT)

Chắc hẳn đêm nay giường cửi lạnh (TBT)

Thoi ngà nằm nhớ ngón tay em. (BTB) (24)

Chờ mãi anh sang anh chẳng sang (TBT) (25)

Thế mà hôm nọ hát bên làng (BTB)

Năm tao bảy tuyết anh hò hẹn (BTB)

Để cả mùa xuân cũng nhỡ nhàng! (TBT) (28)

Mình em lầm lũi trên đường về (BTB) (29)

Có ngắn gì đâu một dải đê! (TBT)

áo mỏng che đầu mưa nặng hạt (TBT)

Lạnh lùng thêm tủi với canh khuya (BTB) (32)

Bữa ấy mưa xuân đã ngại bay (TBT) (33)

Hoa xoan đã nát dưới chân giày (BTB)

Hội chèo làng Đặng về ngang ngõ (BTB)

Mẹ bảo: “Mùa xuân đã cạn ngày”. (TBT)

Anh ạ! Mùa xuân đã cạn ngày (TBT)

Bao giờ em mới gặp anh đây? (BTB)

Bao giờ hội Đặng đi ngang ngõ (BTB)

Để mẹ em rằng hát tối nay? (TBT)

Trong bài Xuân của Chế Lan Viên, luật bằng trắc trong mỗi câu vẫn giữ nguyên, nhưng luật niêm đã nhạt. Chỉ có 2 cặp câu giống nhau về luật bằng trắc, những câu còn lại trong bài không có cặp nào giống nhau. Đoạn 1 và đoạn 4 giống khau về luật niêm, chẳng khác gì đoạn đầu và đoạn cuối của một ca khúc, có thể dụng ý nghệ thuật của tác giả muốn diễn tả hoàn cảnh không thay đổi của mình mặc dù mùa xuân có đến rồi đi.

Tôi có chờ đâu, có đợi đâu (TBT)

Đem chi xuân lại gợi thêm sầu? (BTB)

Với tôi, tất cả như vô nghĩa (BTB)

Tất cả không ngoài nghĩa khổ đau! (TBT)

Ai đâu trở lại mùa thu trước (BTB)

Nhặt lấy cho tôi những lá vàng? (TBT)

Với của hoa tươi, muôn cánh rã, (TBT)

Về đây đem chắn nẻo xuân sang! (BTB)

Ai biết hồn tôi say mộng ảo (TBT)

Ý thu góp lại cản tình xuân? (BTB)

Có một người nghèo không biết tết (TBT)

Mang lì chiếc áo độ thu tàn! (BTB)

Có đứa trẻ thơ không biết khóc (TBT)

Vô tình bỗng nổi tiếng cười ran! (BTB)

Chao ôi! Mong nhớ! Ôi mong nhớ! (BTB)

Một cánh chim thu lạc cuối ngàn.(TBT)

Đến bài Đây Thôn Vỹ Dạ, chỉ có câu đầu không theo luật bẳng trắc (BBB), các câu còn lại vẫn giữ luật bằng trắc, nhưng niêm đã thay đổi đến 4/5. Chỉ có 1 cập câu giống nhau về luật bằng trắc (câu 10 và 11). Mỗi đoạn có một mẫu “niêm” khác nhau. Có thể đây là dụng ý nghệ thuật của tác giả muốn nói dù cảnh vật không thay đổi nhưng tình người có lẻ đã nhạt phai.

Đây thôn Vĩ Dạ – Hàn Mặc Tử

Sao anh không về chơi thôn Vĩ? (BBB)

Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên, (TBT)

Vườn ai mướt quá xanh như ngọc (BTB)

Lá trúc che ngang mặt chữ điền (TBT)

Gió theo lối gió, mây đường mây (BTB)

Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay…(TBT)

Thuyền ai đậu bến sông trăng đó, (BTB)

Có chở trăng về kịp tối nay? (TBT)

Mơ khách đường xa, khách đường xa, (TBT)

Áo em trắng quá nhìn không ra… (BTB) (10)

Ở đây sương khói mờ nhân ảnh (BTB) (11)

Ai biết tình ai có đậm đà? (TBT)

Tóm lại, nếu có lúc nào đó ta hứng chí muốn viết một bài thơ 7 chữ để đọc vào tiệc rượu nào đó thì hãy nhớ kiểm tra xem các từ 2, 4 và 6 trong câu đã đúng luật bằng trắc hay chưa. Đừng xuê xoa luật này vỉ ngay cả Vũ Hoàng Chương cũng còn phải tuân thủ.

Người làm thơ Đường Luật phải biết và chấp nhận bó mình trong niêm luật vần đối của nó. Thơ lục bát chỉ có luật, vần nên thi sĩ không bị niêm, đối “kềm kẹp”. Trong bài viết ngắn này tôi chỉ bàn về luật.

Đọc xong chắc có người thắc mắc ” Sao tui đọc sách và những bài viết trên mạng thấy luật bằng trắc trong thơ lục bát cũng rườm rà, rắc rối lắm mà sao ông viết lại đơn giản quá vậy? Có ‘ăn bớt’ không đó cha nội?”

Sau một thời gian dài làm thơ lục bát nhiều thi sĩ đã “vượt rào”, phớt lờ luật tắc. Độc giả mới đầu còn thấy lạ lạ, kỳ kỳ. Đọc riết rồi thấy cũng “ổn” nên bảo nhau ” Không có gì mà ầm ĩ“. Dần dà một vài luật tắc rườm rà đó ” tuân theo cũng được mà phớt lờ cũng không sao “. Đó là quy luật tiến hóa của thi ca.

Vì thế ở đây tôi chỉ nói đến những điểm luật cốt yếu – ở thời điểm này mà không tuân thủ thì bài thơ sẽ bị chê là “mất tính lục bát”.

Chữ thứ 6 câu lục, chữ thứ 6 và chữ thứ 8 câu bát phải là thanh bằng.

Chữ thứ 4 câu bát phải là thanh trắc.

Mười chữ còn lại thì tự do – bằng cũng được mà trắc cũng không sao.

Nếu chữ thứ 6 của câu bát thanh huyền (dấu huyền) (thí dụ 1) thì chữ thứ 8 phải thanh ngang (không dấu) và ngược lại (thí dụ 2).

Kêu con lên giúp đem về Hà Nam

Trong thí dụ này tôi “chơi nổi”, chọn 10 chữ còn lại toàn là thanh bằng. Nếu bạn không thích thì tự do thay đổi.

Để lại một mẫu chú Hương cất nhà

Ở đây tôi chọn 10 chữ còn lại là thanh trắc. Dĩ nhiên, bạn cũng có toàn quyền thay đổi.

Luật bằng trắc của lục bát chỉ có thế. Bạn chỉ cần để ý 4 chữ (in đậm) – 3 bằng một trắc – thì thơ lục bát của bạn luật sẽ vững như bàn thạch.

1/ Trong trang Lục Bát Việt Nam trên Facebook có bài thơ Nước Mắt Ngày Gặp Lại của Thanh Tu có 2 câu:

Hôm nay mình gặp lại nhau

Ôm chặt bạn mà nỗi đau nhói lòng

Với luật thơ lục bát hiện hành thì nó phạm luật (chữ “mà” phải chuyển thành chữ khác có thanh trắc mới đúng). Với con mắt người bình thơ như tôi thì bài thơ thất bại một cách oan uổng; ý tứ có hay tôi cũng ngoảnh mặt làm ngơ. Nhưng biết đâu mấy chục năm nữa cách nhìn nhận luật thơ phóng khoáng hơn, bài Nước Mắt Ngày Gặp Lại (hay những bài phạm lỗi tương tự) sẽ được bình phẩm một cách cởi mở hơn.

– Cập nhật theo nguyên bản tác giả gửi qua email ngày 14.08.2020.

– Bài viết không thể hiện quan điểm của trang Đặng Xuân Xuyến.

– Vui lòng ghi rõ nguồn chúng tôi khi trích đăng lại.

Thơ Đường Luật còn có những tên gọi khác nhau như: Thơ Đường, Đường Thi, Thất Ngôn Bát Cú và Thất Ngôn Bát Cú Đường Luật. Thơ Đường Luật có 2 loại: Tứ Tuyệt (tức mỗi câu có 7 chữ và mỗi bài có 4 câu) và Bát Cú (tức mỗi câu có 7 chữ và mỗi bài có 8 câu).

I- Cách Gieo Vần: Thơ Đường Luật có luật lệ nhất định của nó, bạn không thể biến chế một cách khác được. Cách gieo vần như sau:

– Suốt bài thơ chỉ gieo theo một vần mà thôi. Ví dụ: Vần ơi thì đi với ơi, vần tâm thì đi với tâm hoặc tầm.

– Trong bài thơ có 5 chữ vần được gieo ở cuối câu đầu (câu số 1) và ở cuối các câu chẵn (2, 4, 6 và 8). Ngoài việc các chữ cuối của câu 1,2,4,6,8 phải cùng một vần ra, cả 5 chữ mang vần đó phải khác nhau, trừ khi cùng chữ nhưng khác nghĩa (Ví dụ: dặm trường và mái trường or trái mơ và giấc mơ…)

– Gieo vần thì phải hiệp vận (tức cho đúng vận của nó). Ví dụ: hương, thương, trường… Nếu gieo vần thưa với thây thì bị lạc vận. Còn nếu gieo vần không hiệp với nhau thì gọi là cưỡng vận hay ép vận, chẳng hạn như: in với tiên.

II- Nguyên Tắc Đối: Các câu đối với nhau phải thật chỉnh, cả về ý, tình, và thể loại từ ngữ, v.v… Thể loại từ ngữ tức tính từ phải đối với tính từ, danh từ phải đối với danh từ, động từ phải đối với động từ, v.v…

Trong bài thơ có 4 phần: Đề (gồm có Phá đề và Thừa đề ) Thực hoặc Trạng, Luận, và Kết.

2. Thực hoặc trạng (câu thứ 3 và câu thứ 4): Hai câu này phải đối với nhau.

Ghi chú: Lom khom đối với lác đác (trạng tự ) và bằng đối với trắc. Tiều đối với chợ (danh từ ) và bằng đối với trắc. Chú đối với nhà (danh từ ) và trắc đối với bằng.

3. Luận (câu thứ 5 và câu thứ 6): Luận có nghĩa là luận bàn. Hai câu này bàn bạc

thêm về nội dung của bài thơ, về phong cảnh hay về tình cảm. Hai câu này phải đối với nhau.

Ghi chú: Nhớ đối với thương (động từ ) và trắc đối với bằng. Nước đối với nhà (danh từ ) và trắc đối với bằng. Đau lòng đối với mỏi miệng (trạng từ ) và bằng đối với trắc. Con quốc quốc đối với cái gia gia (danh từ ) và trắc đối với bằng.

4. Kết (câu thứ 7 và câu thứ 8): Hai câu kết không nhất thiết phải đối nhau, nhưng phải giữ luật bằng trắc.

Ghi chú: Dừng chân là vần bằng đối với một mảnh là vần trắc; đứng lại là vần trắc đối với tình riêng là vần bằng; nước là vần trắc đối với ta là vần bằng.

III- Luật Bằng Trắc: Luật Bằng Trắc gồm có Thanh, Luật, và Niêm.

1. Thanh: Gồm có Thanh Bằng và Thanh Trắc.

a) Thanh Bằng: là những tiếng hay chữ không có dấu (như: minh, lan, thanh, trinh…) và những tiếng hay chữ có dấu huyền (ví dụ như: mà, hoàng, thành, trình…)

b) Thanh trắc: Là những tiếng hay chữ có dấu sắc (‘) dấu hỏi (?) dấu ngã (~) và dấu nặng (.). Ví dụ: Nhớ, tưởng, lữ, vọng…

2. Luật: Thơ bát cú làm theo hai luật: Luật Bằng và Luật Trắc.

a) Luật Bằng: Chữ thứ hai ở câu đầu thuộc vần Bằng. Ví dụ:

Luật Bằng Vần Bằng-Cách dùng mẫu tự và viết tắt như sau: B = Bằng, T = Trắc và V = Vần. Luật Bằng Vần Bằng như sau:

b) Luật Trắc: Chữ thứ hai ở câu đầu thuộc vần Trắc. Ví dụ:

Luật Trắc Vần Bằng-Luật Trắc Vần Bằng như sau:

Chú Thích: Những chữ IN HOA (chữ thứ 2, 4 và 6) đều phải theo đúng luật, còn những chữ khác (trừ chữ ở cuối câu) có thể không cần phải theo luật. Mẹo để nhớ:

Nhất (chữ thứ 1), tam (chữ thứ 3), ngũ (chữ thứ 5) bất luận

Nhị (chữ thứ 2), tứ (chữ thứ 4), lục (chữ thứ 6) phân minh

Nghĩa là chữ thứ nhất, thứ ba và thứ năm không kể (bất luận), tức không nhất thiết phải theo đúng luật; còn chữ thứ hai, thứ tư và thứ sáu thì bắt buộc phải theo luật (phân minh). Nếu không theo luật thì gọi là thất luật.

3. Niêm-Những chữ phải đi cặp với nhau và dính với nhau

Cũng có trường hợp nhà thơ làm sai luật, thay vì đang ở Luật Bằng thì lại đổi sang Luật Trắc. Vì Niêm không đi với nhau nên gọi là Thất Niêm.

Ví dụ: Dùng bài thơ Cảnh Làm Lẽ (Lấy Chồng Chung) của Hồ Xuân Hương (đúng niêm luật) để đổi sang thất niêm (xem chữ thứ 2 IN HOA):

Chú ý: Dù chỉ đặt sai có một câu (câu thứ 3) nhưng bị thất niêm toàn bài thơ. Thế mới biết luật thơ Đường khắt khe biết dường nào!

Khi làm thơ Đường Luật thì phải giữ cho đúng niêm luật. Nếu không, dù bài thơ của bạn có nội dung hay mấy đi nữa thì cũng không thể chấp nhận được.

Như đã nêu ra ở trên là các câu đối với nhau phải thật chỉnh. Có điều là không bắt buộc phải từng chữ một đối nhau mà có thể đối theo cụm từ. Nếu 3 chữ tạo thành nhóm danh từ (ở câu 3 chẳn hạng) thì ở câu 4 cũng dùng 3 chữ cùng nhóm để đối lại

(Trích “Xóm Tịnh Chiều Luyến Nhớ” -Vân Hạc)

Lối làm thơ tuyệt cú có thể tuân theo luật bốn câu đầu hoặc bốn câu cuối của ngũ ngôn hoặc thất ngôn. Ở thể cổ phong, thơ tuyệt cú càng rộng rãi hơn, các câu thơ không cần đối, không phụ thuộc luật bằng trắc, miễn là ý tứ sâu sắc, lời đẹp, giầu âm điệu …

Chào mừng bạn đã đến với Diễn đàn Hoa Viên 1 (hoavien.forumvi.com). Chào mừng bạn đã đến với Diễn đàn Hoa Viên 2 (hoavien2.forumvi.com). Chào mừng bạn đã đến với Diễn đàn Hoa Viên 1 (hoavien.forumvi.com). Chào mừng bạn đã đến với Diễn đàn Hoa Viên 2 (hoavien2.forumvi.com). Chào mừng bạn đã đến với Diễn đàn Hoa Viên 1 (hoavien.forumvi.com). Chào mừng bạn đã đến với Diễn đàn Hoa Viên 2 (hoavien2.forumvi.com). Chào mừng bạn đã đến với Diễn đàn Hoa Viên 1 (hoavien.forumvi.com). Chào mừng bạn đã đến với Diễn đàn Hoa Viên 2 (hoavien2.forumvi.com).

Thống Kê

Hiện có 13 người đang truy cập Diễn Đàn, gồm: 0 Thành viên, 0 Thành viên ẩn danh và 13 Khách viếng thăm :: 2 Bots

Không

Số người truy cập cùng lúc nhiều nhất là 79 người, vào ngày Mon Oct 24 2021, 20:59

Latest topics

” Tím Hoàng Hôn

by Nguyễn Thành Sáng Sat Dec 19 2021, 12:26

” Nên Vui Bởi Em Có…

by Nguyễn Thành Sáng Sat Dec 19 2021, 12:25

” Em Hãy Quên…Trở Về Đi

by Nguyễn Thành Sáng Fri Dec 18 2021, 19:44

” Xót Xa Nỗi Niềm

by Nguyễn Thành Sáng Fri Dec 18 2021, 19:42

” Sợ Là Phù Vân

by Nguyễn Thành Sáng Fri Dec 18 2021, 19:41

” vụ đông ở làng

by Lê Hải Châu Thu Dec 17 2021, 19:17

” Trăn Trở Nhớ Nhung

by Nguyễn Thành Sáng Mon Dec 14 2021, 21:24

” Ký Ức Năm Xưa

by Nguyễn Thành Sáng Mon Dec 14 2021, 21:23

” Trời Nam Thương Nhớ

by Nguyễn Thành Sáng Mon Dec 14 2021, 21:23

” thương nhau

by Lê Hải Châu Mon Dec 14 2021, 14:33

” ĐÃ NỬ MÙA ĐÔNG

by Lê Hải Châu Sun Dec 13 2021, 06:52

” Nhăn Mặt La Bởi Anh Giận Anh

by Nguyễn Thành Sáng Sat Dec 12 2021, 19:14

” Nỗi Niềm Thương Nhớ

by Nguyễn Thành Sáng Sat Dec 12 2021, 19:12

” Thương Nhớ Quá

by Nguyễn Thành Sáng Sat Dec 12 2021, 19:11

” nắng quái chiều hôm

by Lê Hải Châu Fri Dec 11 2021, 18:39

” Trăn Trở Lúc Vắng Em

by Nguyễn Thành Sáng Thu Dec 10 2021, 19:15

” Nỗi Niềm & Vương Vấn

by Nguyễn Thành Sáng Thu Dec 10 2021, 19:14

” Thu Bóng Âm Thầm

by Nguyễn Thành Sáng Thu Dec 10 2021, 19:13

” mùa này nướccanj

by Lê Hải Châu Thu Dec 10 2021, 14:58

” Phũ Phàng Dâu Bể Do Tim

by Nguyễn Thành Sáng Tue Dec 08 2021, 13:56

” Tặng Nhớ Trọn Hồn Thi

by Nguyễn Thành Sáng Tue Dec 08 2021, 13:55

” Chỉ Mối Tơ Vương

by Nguyễn Thành Sáng Tue Dec 08 2021, 13:54

” tát nước đêm trăng

by Lê Hải Châu Tue Dec 08 2021, 08:37

” tát nước đêm trăng

by Lê Hải Châu Tue Dec 08 2021, 08:37

” Dòng Thơ Bảy Chữ Tám Câu – Nguyễn Thành Sáng

by Nguyễn Thành Sáng Mon Dec 07 2021, 15:45

” cảm tác mùa đông

by Lê Hải Châu Mon Dec 07 2021, 14:53

” Lần Nữa Cháy Tim Tôi

by Nguyễn Thành Sáng Sun Dec 06 2021, 17:06

” Đá Vàng Son Sắt

by Nguyễn Thành Sáng Sun Dec 06 2021, 17:05

” Đau Đớn Nào Hơn

by Nguyễn Thành Sáng Sun Dec 06 2021, 17:03

” Cũng Tạm Gọi Là…

by Nguyễn Thành Sáng Fri Dec 04 2021, 22:33

” Đợi Chờ Hồn Yêu

by Nguyễn Thành Sáng Fri Dec 04 2021, 22:32

” Nỗi Niềm Thương Nhớ

by Nguyễn Thành Sáng Fri Dec 04 2021, 22:31

” Phơi Nghìn Xác Rụng

by Nguyễn Thành Sáng Wed Dec 02 2021, 21:33

” Có Nhau Chia Sẻ

by Nguyễn Thành Sáng Wed Dec 02 2021, 21:29

” Vẫn Còn An Ủi

by Nguyễn Thành Sáng Wed Dec 02 2021, 21:28

” cánh đồng vụ đông

by Lê Hải Châu Wed Dec 02 2021, 09:24

” Tâm Sự Ta Với Nàng

by Nguyễn Thành Sáng Mon Nov 30 2021, 19:15

” Thôi Đã Hết Rồi

by Nguyễn Thành Sáng Mon Nov 30 2021, 19:14

” Tâm Sự Trên Du Thuyền

by Nguyễn Thành Sáng Mon Nov 30 2021, 19:13

” cố hương

by Lê Hải Châu Mon Nov 30 2021, 10:13

” Một Thoáng Từ Ký Ức

by Nguyễn Thành Sáng Sun Nov 29 2021, 11:53

” Bến Hẹn Mai Nầy

by Nguyễn Thành Sáng Sun Nov 29 2021, 11:52

” Mối Tơ Tình

by Nguyễn Thành Sáng Sun Nov 29 2021, 11:50

” Tặng Em Khúc Nhạc Đàn

by Nguyễn Thành Sáng Sat Nov 28 2021, 19:12

” Mây Khói

by Nguyễn Thành Sáng Sat Nov 28 2021, 19:10

” Một Thoáng Ta Về Nơi Bến Mơ

by Nguyễn Thành Sáng Sat Nov 28 2021, 19:09

” Ôi! Một Mối Tình!

by Nguyễn Thành Sáng Fri Nov 27 2021, 18:14

” Lần Về Tiềm Thức

by Nguyễn Thành Sáng Fri Nov 27 2021, 18:12

” Giây Phút Ngỡ Ngàng

by Nguyễn Thành Sáng Fri Nov 27 2021, 18:11

” Tình Yêu Trong Nỗi Đợi

by Nguyễn Thành Sáng Thu Nov 26 2021, 17:20

” Nương Đây Mà…

by Nguyễn Thành Sáng Thu Nov 26 2021, 17:18

” Phải Vậy Không Mình

by Nguyễn Thành Sáng Thu Nov 26 2021, 17:16

” gái làng

by Lê Hải Châu Wed Nov 25 2021, 18:26

” Ngần Ngại Nhưng Trong Lòng

by Nguyễn Thành Sáng Wed Nov 25 2021, 13:29

” Bàn Tay Đậm Đà

by Nguyễn Thành Sáng Wed Nov 25 2021, 13:28

” Em Cứ Đi Đi

by Nguyễn Thành Sáng Wed Nov 25 2021, 13:27

” Lời Tự Tình…Oan Cho Tui

by Nguyễn Thành Sáng Tue Nov 24 2021, 19:08

” Họa Khúc Buồn

by Nguyễn Thành Sáng Tue Nov 24 2021, 19:07

” Nghĩa Đá Vàng

by Nguyễn Thành Sáng Tue Nov 24 2021, 19:01

” cửa ngõ mùa đông

by Lê Hải Châu Tue Nov 24 2021, 10:40

” Nếu Như Tình Chết

by Nguyễn Thành Sáng Mon Nov 23 2021, 22:28

” Người Đến Muộn

by Nguyễn Thành Sáng Mon Nov 23 2021, 22:27

” Đượm Mãi Dẫu Chưa Tên

by Nguyễn Thành Sáng Mon Nov 23 2021, 22:24

” người dưng

by Lê Hải Châu Sun Nov 22 2021, 12:51

” Mộng Và Nỗi Đợi

by Nguyễn Thành Sáng Sun Nov 22 2021, 12:38

” Ở Lại Cũng Buồn

by Nguyễn Thành Sáng Sun Nov 22 2021, 12:37

” Thao Thức Nhớ Em

by Nguyễn Thành Sáng Sun Nov 22 2021, 12:35

” Nỗi Buồn Mênh Mông

by Nguyễn Thành Sáng Sat Nov 21 2021, 13:02

” Gặp Lại Em

by Nguyễn Thành Sáng Sat Nov 21 2021, 13:01

” Tiếng Lòng

by Nguyễn Thành Sáng Sat Nov 21 2021, 13:00

Tác giả Thông điệp

Ntd Hoa Viên

Tiêu đề: LUẬT BẰNG TRẮC TRONG THƠ ĐƯỜNG LUẬT Sun May 27 2012, 10:02

3- Bảng Luật Thơ Thất Ngôn Tứ Tuyệt Đường Luật, luật Bằng Vần Bằng: 5- Bảng luật thơ Thất ngôn Bát cú Đường Luật, luật Bằng vần Bằng:

Một Số Điều Cần Biết Về Thơ Đường Luật

(Bài viết được sưu tầm và hiệu chỉnh, nếu có gì sơ sót, mong các bạn châm chước, hoặc có bổ sung gì; thì xin vào mục Góp Ý – Thắc Mắc).

Để tạo điều kiện thuận tiện cho các thành viên của diễn đàn muốn tìm hiểu thêm về thơ Đường Luật, xin post vào đây những học hỏi, sưu tầm được. Nếu trong việc ghi chép lại có gì sơ sót, nhầm lẫn thì xin các bạn đóng góp cho. Xin cảm ơn.

BẢNG CHÍNH LUẬT CÁC THỂ THƠ ĐƯỜNG

1- Bảng Luật Thơ Thất Ngôn Tứ Tuyệt Đường Luật, luật Trắc Vần Bằng:

T – T – B – B – T – T – B (vần)

B – B – T – T – T – B – B (vần)

B – B – T – T – B – B – T

T – T – B – B – T – T – B (vần)

2- Bảng Luật Thơ Thất Ngôn Tứ Tuyệt Đường Luật, luật Trắc Vần Trắc:

T – T – B – B – B – T – T

B – B – T – T – T – B – B (vần)

B – B – T – T – B – B – T

T – T – B – B – T – T – B (vần)

B – B – T – T – T – B – B (vần)

T – T – B – B – T – T – B (vần)

T – T- B – B – B – T – T

B – B – T – T – T – B – B (vần)

4- Bảng luật thơ Thất Ngôn Tứ Tuyệt Đường Luật luật Bằng vần Trắc:

B – B – T – T – B – B – T

T – T – B – B – T – T – B (vần)

T – T – B – B – B – T – T

B – B – T – T – T – B – B (vần)

B – B – T – T – T – B – B (vần)

T – T – B – B – T – T – B (vần)

T – T – B – B – B – T – T (đối câu 4)

B – B – T – T – T – B – B (đối câu 3) (vần)

B – B – T – T – B – B – T (đối câu 6)

T – T – B – B – T – T- B (đối câu 5) (vần)

T – T – B – B – B – T – T

B – B – T – T – T – B – B (vần)

6- Bảng luật thơ Thất ngôn Bát cú Đường Luật, luật Trắc, vần Bằng:

T – T – B – B – T – T – B (vần)

B – B – T – T – T – B – B (vần)

B – B – T – T – B – B – T (đối câu 4)

T – T – B – B – T – T – B (đối câu 3) (vần)

T – T – B – B – B – T – T (đối câu 6)

B – B – T – T – T – B – B (đối câu 5) (vần)

B – B – T – T- B – B – T

T – T – B – B – T – T- B (vần)

7- Ngoài ra còn có thể thơ Ngũ Ngôn Bát Cú và Ngũ Ngôn Tứ Tuyệt mà chúng ta ít gặp được lấy từ bản chính luật thể Thất Ngôn bỏ đi 2 từ đầu tiên mà thành.

Ví dụ:

Bảng Luật Thơ Thất Ngôn Tứ Tuyệt Đường Luật luật Trắc Vần Bằng:

T – T – B – B – T – T – B (vần)

B – B – T – T – T – B – B (vần)

B – B – T – T – B – B – T

T – T – B – B – T – T – B (vần)

Sau khi bỏ hai từ đầu, sẽ được chuyển thành:

Bảng Luật Thơ Ngũ Ngôn Tứ Tuyệt Đường Luật luật Bằng Vần Bằng:

B – B – T – T – B (vần)

T – T – T – B – B (vần)

T – T – B – B – T

B – B – T – T – B (vần)

Và các bảng khác cũng lượt bỏ tương tự.

8- Theo sự phát triển, thơ Đường Luật về sau được sử dụng rộng rãi hơn ở dạng Biến Thể, đơn giản hơn một chút về luật B – T, người ta thường gọi: “Nhất, Tam, Ngũ bất luận; Nhị, Tứ, Lục phân minh”.

Tức chỉ chú trọng luật B – T ở từ thứ 2, 4, 6 và 7, xin tham khảo ở phần đã có.

Nhờ vào sự phát triển đó, các thể thơ Đường Luật được đa dạng hơn mà nếu dùng bản Chính Luật thì không thể có được. Ví như các thể: Thủ Nhất Thanh, Thuận – Nghịch Độc…

LUẬT BẰNG TRẮC TRONG THƠ ĐƯỜNG LUẬT

Trang 1 trong tổng số 1 trang

Permissions in this forum:

Bạn không có quyền trả lời bài viết

Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tóm tắt: Pháp luật ở một số nước, đặc biệt là pháp luật ở các nước theo hệ thống dân luật (Civil law – truyền thống pháp điển hóa) đều quy định nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật chuyên ngành trước luật chung” . Việc duy trì và kết nối giữa hai nguyên tắc này để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật được các nước áp dụng rất chặt chẽ. Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi tập trung phân tích hai nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật chuyên ngành trước luật chung” và “ưu tiên áp dụng luật được ban hành sau”, từ đó rút ra những gợi mở cho việc sửa đổi Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2021.

Từ khóa: Nguyên tắc áp dụng pháp luật, hiệu lực pháp luật, luật chuyên ngành, văn bản quy phạm pháp luật.

Abstract: In a number of countries, especially the ones using the civil law, it is often stipulated a principle of “special law repeals general laws (Lex specialis derogat legi generali)” and a principle of “a later law repeals an earlier law (in the case of legal documents issued by the same subject ( L ex posterior derogat legi priori ))”. The maintenance and combination between the two principles to ensure the consistency of the legal system is strictly applied in several countries. Under this article, it is focused on the analysis of the two principles of “special law repeals general laws” and “a later law repeals an earlier law”, thereby on recommendations for amendments of the Law on Promulgation of Legal Documents of 2021.

Keywords: Principles of law application; legal effectiveness; specific law; legal documents.

1. Nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật được ban hành sau” và nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật chuyên ngành trước luật chung” trong áp dụng pháp luật ở một số nước

(1) Nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật được ban hành sau” là nguyên tắc cơ bản trong áp dụng pháp luật ở các nước theo truyền thống pháp điển hóa (Dân luật), có nguồn gốc từ Luật La Mã ( lex posterior derogat legi priori). Chẳng hạn, Bộ luật Dân sự (BLDS) của Nhật Bản quy định, nguyên tắc ưu tiên áp dụng quy phạm có thời điểm ban hành sau (khi cùng một quan hệ được điều chỉnh bởi hai quy phạm pháp luật có nội dung khác nhau ở trong hai văn bản pháp luật có hiệu lực pháp lý ngang nhau, thì ưu tiên áp dụng quy phạm của văn bản được ban hành sau). Nguyên tắc này được quy định trong hệ thống pháp luật ở nhiều nước, đặc biệt trong pháp luật dân sự và luật điều ước quốc tế, cụ thể:

– Nhật Bản: nguyên tắc ưu tiên áp dụng quy định của luật chuyên ngành: khi một quan hệ pháp luật được điều chỉnh bởi cả quy định của đạo luật chung và đạo luật chuyên ngành thì ưu tiên áp dụng quy định của luật chuyên ngành. Pháp luật Nhật Bản coi đối tượng điều chỉnh của các đạo luật là tiêu chí để phân định một luật là luật chuyên ngành hay là luật chung. BLDS được coi là luật chung, các quy định của pháp luật dân sự được coi là các quy định của luật chung, còn các quy định điều chỉnh các quan hệ giữa các chủ thể bình đẳng về địa vị pháp lý (các quan hệ của luật tư) trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội có tính đặc thù như thương mại, bảo hiểm, chứng khoán, ngân hàng, dịch vụ… được coi là các quy định của luật chuyên ngành. Về kỹ thuật lập pháp, luật được coi là luật chuyên ngành phải bao hàm điều khoản quy định, luật này sẽ được ưu tiên áp dụng trước luật chung.

Luật Thương mại Nhật Bản cũng ghi nhận thứ tự ưu tiên áp dụng quy định của Luật để điều chỉnh các giao dịch kinh doanh, thương mại… trừ khi có quy định ở luật khác. Trường hợp Luật này không quy định, thì áp dụng tập quán thương mại, sau đó là quy định của BLDS.

– BLDS Trung Quốc, Vương quốc Campuchia “. Tương tự, ở đa số các nước khác, khi giữa các quy định pháp luật được xem xét áp dụng có xung đột, toà án đóng vai trò là cơ quan giải thích và lựa chọn quy phạm để áp dụng.

3. Nguyên tắc áp dụng pháp luật trong pháp luật Việt Nam

– Nhật Bản: Pháp luật Nhật Bản quy định nguyên tắc theo thứ tự ưu tiên như sau: (1). Ưu tiên áp dụng quy định của văn bản pháp luật có hiệu lực pháp lý cao hơn; (2) Ưu tiên áp dụng quy định của luật chuyên ngành trước quy định của luật chung; (3) Ưu tiên áp dụng quy định của văn bản luật ban hành sau.

Trong hệ thống pháp luật nước ta hiện nay, việc diễn đạt nguyên tắc pháp luật chuyên ngành có ưu thế trước luật chung còn được thể hiện dưới hình thức: “ưu tiên áp dụng pháp luật”. Ví dụ, Luật Đầu tư năm 2014, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP).

Thứ ba, còn diễn ra tình trạng một số bộ, ngành lạm dụng nguyên tắc “ưu tiên áp dụng pháp luật” để ban hành nhiều quy định đặc thù có lợi cho bộ, ngành, lĩnh vực quản lý của mình, dễ tạo ra nguy cơ hệ thống pháp luật chồng chéo, không thống nhất.

Thứ tư, hoạt động rà soát, thẩm định, thẩm tra văn bản trong quá trình xây dựng luật còn bất cập dẫn đến một số trường hợp không phát hiện và sửa đổi, bổ sung kịp thời các văn bản mâu thuẫn, chồng chéo Lex specialis derogat legi generali.

Khoản 3 Điều 30 Công ước Viên năm 1969 về Luật Điều ước quốc tế cũng nghi nhận nguyên tắc này.

Điều 11 Luật Các quy định chung về pháp luật dân sự năm 2021 của Trung Quốc quy định: “Trường hợp các luật khác nhau có quy định riêng về quan hệ dân sự thì quy định riêng được ưu tiên áp dụng”.

Điều 1 BLDS Vương quốc Campuchia quy định: ” Bộ luật này quy định về các quan hệ pháp luật dân sự cơ bản. Trường hợp, các quan hệ tài sản và quan hệ gia đình không được quy định trong luật chuyên ngành, thì áp dụng quy định của Bộ luật này “.

Disagreements concerning the continued applicability of law as federal law shall be resolved by the Federal Constitutional Court.

Article 92 of the Law on Lesgislation.

Khoản 2 Điều 4 Luật Đầu tư năm 2014 quy định: ” 2. Trường hợp có quy định khác nhau giữa Luật này và luật khác về ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh, ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, trình tự, thủ tục đầu tư thì thực hiện theo quy định của Luật này, trừ trình tự, thủ tục đầu tư kinh doanh theo quy định tại Luật Chứng khoán, Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Kinh doanh bảo hiểm và Luật Dầu khí.”

Khoản 2 và khoản 3 Điều 4 Dự thảo Luật Đầu tư ( sửa đổi) quy định:

“2. Trường hợp có quy định khác nhau giữa Luật này và luật khác về ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh hoặc ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện thì thực hiện theo quy định của Luật này.

(Nguồn tin: Bài viết được đăng tải trên Ấn phẩm Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp số 07 (407), tháng 04/2020.)

Xử lý mâu thuẫn trong nguyên tắc áp dụng pháp luật – Nhật An – Báo đại biểu nhân dân 19/3/2020.

[22] Chẳng hạn: rất nhiều quy định trong Luật Thương mại đã trở nên “lỗi thời” nhưng không hề bị bãi bỏ và đang có tình trạng một số luật và Luật Thương mại quy định khác nhau về cùng một vấn đề.