Đề Xuất 5/2023 # Tác Phẩm: Bài Học Đường Đời Đầu Tiên (Trích “Dế Mèn Phiêu Lưu Ký”) # Top 10 Like

Cập nhật nội dung chi tiết về Tác Phẩm: Bài Học Đường Đời Đầu Tiên (Trích “Dế Mèn Phiêu Lưu Ký”) mới nhất trên website Athena4me.com. Hy vọng thông tin trong bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu ngoài mong đợi của bạn, chúng tôi sẽ làm việc thường xuyên để cập nhật nội dung mới nhằm giúp bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất.

Nội dung

Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm[1] bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gẫy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn[2], bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ[3] lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. Lúc tôi đi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn. Đầu tôi to ra và nổi từng tảng, rất bướng. Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc. Sợi râu tôi dài và uốn cong một vẻ rất đỗi hùng dũng[4]. Tôi lấy làm hãnh diện với bà con về cặp râu ấy lắm. Cứ chốc chốc tôi lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu. Tôi đi đứng oai vệ. Mỗi bước đi, tôi làm điệu dún dẩy các khoeo chân, rung lên rung xuống hai chiếc râu. Cho ra kiểu cách con nhà võ. Tôi tợn[5] lắm. Dám cà khịa[6] với tất cả mọi bà con trong xóm. Khi tôi to tiếng thì ai cũng nhịn, không ai đáp lại. Bởi vì quanh quẩn, ai cũng quen thuộc mình cả. Không nói, có lẽ họ nể hơn là sợ. Nhưng tôi lại tưởng thế là không ai dám ho he[7]. Ấy vậy, tôi cho là tôi giỏi. Những gã xốc nổi[8] thường lầm cử chỉ ngông cuồng là tài ba. Tôi đã quát mấy chị Cào Cào ngụ[9] ngoài đầu bờ, khiến mỗi lần thấy tôi đi qua, các chị phải núp khuôn mặt trái xoan dưới nhánh cỏ, chỉ dám đưa mắt lên nhìn trộm. Thỉnh thoảng, tôi ngứa chân đá một cái, ghẹo anh Gọng Vó[10] lấm láp vừa ngơ ngác dưới đầm lên. Tôi càng tưởng tôi là tay ghê gớm, có thể sắp đứng đầu thiên hạ rồi. Chao ôi, có biết đâu rằng: hung hăng, hống hách láo chỉ tổ đem thân mà trả nợ cho những cử chỉ ngu dại của mình thôi. Tôi đã phải trải cảnh như thế. Thoát nạn rồi, mà còn ân hận quá, ân hận mãi. Thế mới biết, nếu đã trót không suy tính, lỡ xảy ra những việc dại dột, dù về sau có hối[11] cũng không thể làm lại được. Câu chuyện ân hận đầu tiên mà tôi ghi nhớ suốt đời. Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt. Dế Choắt là tên tôi đã đặt cho nó một cách chế giễu và trịch thượng[12] thế. Choắt nọ có lẽ cũng trạc tuổi tôi. Nhưng vì Choắt bẩm sinh yếu đuối nên tôi coi thường và gã cũng sợ tôi lắm. Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê[13]. Đôi càng bè bè[14], nặng nề, trông đến xấu. Râu ria gì mà cụt có một mẩu và mặt mũi thì lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ. Đã vậy tính nết lại ăn xổi ở thì[15] (thật chỉ vì ốm đau luôn, không làm được), có một cái hang ở cũng chỉ bới nông sát mặt đất, không biết đào sâu rồi khoét ra nhiều ngách như hang tôi. Một hôm, tôi sang chơi, thấy trong nhà luộm thuộm, bề bộn, tôi bảo :

– Sao chú mày sinh sống cẩu thả[16] quá như thế! Nhà cửa đâu mà tuềnh toàng[17]. Ngộ có kẻ nào phá thì thật chú chết ngay đuôi[18]! Này thử xem: khi chú chui vào tổ, lưng chú phải lồm cồm đụng sát lên tận mặt đất, làm cho ai trên vệ cỏ nhìn sang cũng biết chú đương đi đứng chỗ nào trong tổ. Phỏng thử[19] có thằng chim Cắt nó nhòm thấy, nó tưởng mồi, nó mổ một phát, nhất định trúng giữa lưng chú, thì chú có mà đi đời! Ôi thôi, chú mày ơi! Chú mày có lớn mà chẳng có khôn. Ngẫm ra thì tôi chỉ nói lấy sướng miệng tôi. Còn Dế Choắt than thở thế nào, tôi cũng không để tai. Hồi ấy, tôi có tính tự đắc[20], cứ miệng mình nói tai mình nghe chứ không biết nghe ai, thậm chí cũng chẳng để ý có ai nghe mình không. Dế Choắt trả lời tôi bằng một giọng rất buồn rầu: – Thưa anh, em cũng muốn khôn nhưng khôn không được. Đụng đến việc là em thở rồi, không còn hơi sức đâu mà đào bới nữa. Lắm khi em cũng nghĩ nỗi nhà cửa như thế này là nguy hiểm, nhưng em nghèo sức quá, em đã nghĩ ròng rã hàng mấy tháng cũng không biết làm như thế nào. Hay là bây giờ em nghĩ thế này… Song anh có cho phép nói em mới dám nói… Rồi Dế Choắt loanh quanh, băn khoăn. Tôi phải bảo: – Được, chú mình cứ nói thẳng thừng[21] ra nào. Dế Choắt nhìn tôi mà rằng: – Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang bên nhà anh phòng khi tắt lửa tối đèn[22] có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang… Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng: – Hức !Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo[23] thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi! Đào tổ nông thì cho chết! Tôi về, không một chút bận tâm. Một buổi chiều, tôi ra đứng cửa hang như mọi khi, xem hoàng hôn xuống.

Mấy hôm nọ, trời mưa lớn, trên những hồ ao quanh bãi trước mặt, nước dâng trắng mênh mông. Nước đầy và nước mới thì cua cá cũng tấp nập xuôi ngược, thế là bao nhiêu cò, sếu, vạc, cốc, le[24], sâm cầm[25], vịt trời, bồ nông, mòng, két[26] ở các bãi sông xơ xác tận đâu cũng bay cả về vùng nước mới để kiếm mồi. Suốt ngày, họ cãi cọ om bốn góc đầm, có khi chỉ vì tranh một mồi tép, có những anh Cò gầy vêu vao ngày ngày bì bõm lội bùn tím cả chân mà vẫn hếch mỏ, chẳng được miếng nào. Khổ quá, những kẻ yếu đuối, vật lộn cật lực thế mà cũng không sống nổi. Tôi đứng trong bóng nắng chiều toả xuống ánh nước cửa hang mà suy nghĩ việc đời như thế. Bỗng thấy chị Cốc từ dưới mặt nước bay lên, đến đậu gần hang tôi, cách có mấy bước. Chừng rớ[27] được món nào, vừa chén xong, chị ta tìm đến đứng chỗ mát rỉa lông, rỉa cánh và chùi mép. Tính tôi hay nghịch ranh[28]. Chẳng bận đến tôi, tôi cũng nghĩ mưu trêu chị Cốc. Tôi cất tiếng gọi Dế Choắt. Nghe tiếng thưa, tôi hỏi: – Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không? – Đùa trò gì? Em đương lên cơn hen đây! Hừ hừ… – Đùa chơi một tí. – Hừ… hừ… Cái gì thế? – Con mụ Cốc kia kìa. Dế Choắt ra cửa, hé mắt nhìn chị Cốc. Rồi hỏi tôi: – Chị Cốc béo xù đứng trước cửa nhà ta ấy hả?

– Ừ. – Thôi thôi… hừ hừ… Em xin vái cả sáu tay. Anh đừng trêu vào… Anh phải sợ… Tôi quắc mắt: – Sợ gì ? Mày bảo tao sợ cái gì ? Mày bảo tao còn biết sợ ai hơn tao nữa! – Thưa anh, thế thì… hừ hừ… em xin sợ. Mời anh cứ đùa một mình thôi. Tôi lại mắng Dế Choắt và bảo: – Giương mắt ra xem tao trêu con mụ Cốc đây này. Tôi rình đến lúc chị Cốc rỉa cánh quay đầu lại phía cửa tổ tôi, tôi cất giọng véo von:

Cái Cò, cái Vạc, cái Nông Ba cái cùng béo, vặt lông cái nào? Vặt lông cái Cốc cho tao Tao nấu, tao nướng, tao xào, tao ăn.

Chị Cốc thoạt nghe tiếng hát từ trong đất văng vẳng lên, không hiểu như thế nào, giật nẩy hai đầu cánh, muốn bay. Đến khi định thần(29) lại, chị mới trợn tròn mắt, giương cánh lên, như sắp đánh nhau. Chị lò dò về phía cửa hang tôi, hỏi: – Đứa nào cạnh khoé(30) gì tao thế? Đứa nào cạnh khoé gì tao thế? Tôi chui tọt ngay vào hang, lên giường nằm khểnh bắt chân chữ ngũ[29]. Bụng nghĩ thú vị: “Mày tức thì mày cứ tức, mày ghè vỡ đầu mày ra cho nhỏ đi, nhỏ đến đâu thì mày cũng không chui nổi vào tổ tao đâu!”. Một tai hoạ đến mà đứa ích kỉ thì không thể biết trước được. Đó là: không trông thấy tôi, nhưng chị Cốc đã trông thấy Dế Choắt đang loay hoay trong cửa hang. Chị Cốc liền quát lớn: – Mày nói gì? – Lạy chị, em nói gì đâu! Rồi Dế Choắt lủi vào. – Chối hả? Chối này! Chối này! Mỗi câu “Chối này” chị Cốc lại giáng một mỏ xuống. Mỏ Cốc như cái dùi sắt, chọc xuyên cả đất. Rúc trong hang mà bị trúng hai mỏ, Choắt quẹo xương sống, lăn ra kêu váng. Núp tận đáy đất mà tôi cũng khiếp, nằm im thin thít. Nhưng đã hả cơn tức, chị Cốc đứng rỉa lông cánh một lát nữa rồi lại bay là xuống đầm nước, không chút để ý cảnh khổ đau vừa gây ra.

Biết chị Cốc đi rồi, tôi mới mon men bò lên. Trông thấy tôi, Dế Choắt khóc thảm thiết. Tôi hỏi một câu ngớ ngẩn: – Sao? Sao? Choắt không dậy được nữa, nằm thoi thóp. Thấy thế, tôi hốt hoảng quỳ xuống, nâng đầu Choắt lên mà than rằng: – Nào tôi đâu biết cơ sự[30] lại ra nông nỗi này! Tôi hối lắm! Tôi hối hận lắm ! Anh mà chết là chỉ tại cái tội ngông cuồng dại dột của tôi. Tôi biết làm thế nào bây giờ? Tôi không ngờ Dế Choắt nói với tôi một câu như thế này: – Thôi, tôi ốm yếu quá rồi, chết cũng được. Nhưng trước khi nhắm mắt, tôi khuyên anh: ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy. Thế rồi Dế Choắt tắt thở. Tôi thương lắm. Vừa thương vừa ăn năn tội mình. Giá tôi không trêu chị Cốc thì đâu đến nỗi Choắt việc gì. Cả tôi nữa, nếu không nhanh chân chạy vào hang thì tôi cũng chết toi rồi. Tôi đem xác Dế Choắt đến chôn ở một vùng cỏ bùm tum[31]. Tôi đắp thành nấm mộ to. Tôi đứng lặng giờ lâu, nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.

Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫmbóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gẫy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũlên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. Lúc tôi đi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn. Đầu tôi to ra và nổi từng tảng, rất bướng. Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc. Sợi râu tôi dài và uốn cong một vẻ rất đỗi hùng dũng. Tôi lấy làm hãnh diện với bà con về cặp râu ấy lắm. Cứ chốc chốc tôi lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu.Tôi đi đứng oai vệ. Mỗi bước đi, tôi làm điệu dún dẩy các khoeo chân, rung lên rung xuống hai chiếc râu. Cho ra kiểu cách con nhà võ. Tôi tợnlắm. Dám cà khịavới tất cả mọi bà con trong xóm. Khi tôi to tiếng thì ai cũng nhịn, không ai đáp lại. Bởi vì quanh quẩn, ai cũng quen thuộc mình cả.Không nói, có lẽ họ nể hơn là sợ. Nhưng tôi lại tưởng thế là không ai dám ho he. Ấy vậy, tôi cho là tôi giỏi. Những gã xốc nổithường lầm cử chỉ ngông cuồng là tài ba. Tôi đã quát mấy chị Cào Cào ngụngoài đầu bờ, khiến mỗi lần thấy tôi đi qua, các chị phải núp khuôn mặt trái xoan dưới nhánh cỏ, chỉ dám đưa mắt lên nhìn trộm. Thỉnh thoảng, tôi ngứa chân đá một cái, ghẹo anh Gọng Vólấm láp vừa ngơ ngác dưới đầm lên. Tôi càng tưởng tôi là tay ghê gớm, có thể sắp đứng đầu thiên hạ rồi.Chao ôi, có biết đâu rằng: hung hăng, hống hách láo chỉ tổ đem thân mà trả nợ cho những cử chỉ ngu dại của mình thôi. Tôi đã phải trải cảnh như thế. Thoát nạn rồi, mà còn ân hận quá, ân hận mãi. Thế mới biết, nếu đã trót không suy tính, lỡ xảy ra những việc dại dột, dù về sau có hốicũng không thể làm lại được.Câu chuyện ân hận đầu tiên mà tôi ghi nhớ suốt đời.Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt. Dế Choắt là tên tôi đã đặt cho nó một cách chế giễu và trịch thượngthế. Choắt nọ có lẽ cũng trạc tuổi tôi. Nhưng vì Choắt bẩm sinh yếu đuối nên tôi coi thường và gã cũng sợ tôi lắm.Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê. Đôi càng bè bè, nặng nề, trông đến xấu. Râu ria gì mà cụt có một mẩu và mặt mũi thì lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ. Đã vậy tính nết lại ăn xổi ở thì(thật chỉ vì ốm đau luôn, không làm được), có một cái hang ở cũng chỉ bới nông sát mặt đất, không biết đào sâu rồi khoét ra nhiều ngách như hang tôi.Một hôm, tôi sang chơi, thấy trong nhà luộm thuộm, bề bộn, tôi bảo :- Sao chú mày sinh sống cẩu thảquá như thế! Nhà cửa đâu mà tuềnh toàng. Ngộ có kẻ nào phá thì thật chú chết ngay đuôi! Này thử xem: khi chú chui vào tổ, lưng chú phải lồm cồm đụng sát lên tận mặt đất, làm cho ai trên vệ cỏ nhìn sang cũng biết chú đương đi đứng chỗ nào trong tổ. Phỏng thửcó thằng chim Cắt nó nhòm thấy, nó tưởng mồi, nó mổ một phát, nhất định trúng giữa lưng chú, thì chú có mà đi đời! Ôi thôi, chú mày ơi! Chú mày có lớn mà chẳng có khôn.Ngẫm ra thì tôi chỉ nói lấy sướng miệng tôi. Còn Dế Choắt than thở thế nào, tôi cũng không để tai. Hồi ấy, tôi có tính tự đắc, cứ miệng mình nói tai mình nghe chứ không biết nghe ai, thậm chí cũng chẳng để ý có ai nghe mình không.Dế Choắt trả lời tôi bằng một giọng rất buồn rầu:- Thưa anh, em cũng muốn khôn nhưng khôn không được. Đụng đến việc là em thở rồi, không còn hơi sức đâu mà đào bới nữa. Lắm khi em cũng nghĩ nỗi nhà cửa như thế này là nguy hiểm, nhưng em nghèo sức quá, em đã nghĩ ròng rã hàng mấy tháng cũng không biết làm như thế nào. Hay là bây giờ em nghĩ thế này… Song anh có cho phép nói em mới dám nói…Rồi Dế Choắt loanh quanh, băn khoăn. Tôi phải bảo:- Được, chú mình cứ nói thẳng thừngra nào.Dế Choắt nhìn tôi mà rằng:- Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang bên nhà anh phòng khi tắt lửa tối đèncó đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang…Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:- Hức !Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèothế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi! Đào tổ nông thì cho chết!Tôi về, không một chút bận tâm.Một buổi chiều, tôi ra đứng cửa hang như mọi khi, xem hoàng hôn xuống.Mấy hôm nọ, trời mưa lớn, trên những hồ ao quanh bãi trước mặt, nước dâng trắng mênh mông. Nước đầy và nước mới thì cua cá cũng tấp nập xuôi ngược, thế là bao nhiêu cò, sếu, vạc, cốc, le, sâm cầm, vịt trời, bồ nông, mòng, kétở các bãi sông xơ xác tận đâu cũng bay cả về vùng nước mới để kiếm mồi. Suốt ngày, họ cãi cọ om bốn góc đầm, có khi chỉ vì tranh một mồi tép, có những anh Cò gầy vêu vao ngày ngày bì bõm lội bùn tím cả chân mà vẫn hếch mỏ, chẳng được miếng nào. Khổ quá, những kẻ yếu đuối, vật lộn cật lực thế mà cũng không sống nổi. Tôi đứng trong bóng nắng chiều toả xuống ánh nước cửa hang mà suy nghĩ việc đời như thế.Bỗng thấy chị Cốc từ dưới mặt nước bay lên, đến đậu gần hang tôi, cách có mấy bước. Chừng rớđược món nào, vừa chén xong, chị ta tìm đến đứng chỗ mát rỉa lông, rỉa cánh và chùi mép.Tính tôi hay nghịch ranh. Chẳng bận đến tôi, tôi cũng nghĩ mưu trêu chị Cốc. Tôi cất tiếng gọi Dế Choắt. Nghe tiếng thưa, tôi hỏi:- Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không?- Đùa trò gì? Em đương lên cơn hen đây! Hừ hừ…- Đùa chơi một tí.- Hừ… hừ… Cái gì thế?- Con mụ Cốc kia kìa.Dế Choắt ra cửa, hé mắt nhìn chị Cốc. Rồi hỏi tôi:- Chị Cốc béo xù đứng trước cửa nhà ta ấy hả?- Ừ.- Thôi thôi… hừ hừ… Em xin vái cả sáu tay. Anh đừng trêu vào… Anh phải sợ…Tôi quắc mắt:- Sợ gì ? Mày bảo tao sợ cái gì ? Mày bảo tao còn biết sợ ai hơn tao nữa!- Thưa anh, thế thì… hừ hừ… em xin sợ. Mời anh cứ đùa một mình thôi.Tôi lại mắng Dế Choắt và bảo:- Giương mắt ra xem tao trêu con mụ Cốc đây này.Tôi rình đến lúc chị Cốc rỉa cánh quay đầu lại phía cửa tổ tôi, tôi cất giọng véo von:Chị Cốc thoạt nghe tiếng hát từ trong đất văng vẳng lên, không hiểu như thế nào, giật nẩy hai đầu cánh, muốn bay. Đến khi định thần(29) lại, chị mới trợn tròn mắt, giương cánh lên, như sắp đánh nhau. Chị lò dò về phía cửa hang tôi, hỏi:- Đứa nào cạnh khoé(30) gì tao thế? Đứa nào cạnh khoé gì tao thế?Tôi chui tọt ngay vào hang, lên giường nằm khểnh bắt chân chữ ngũ. Bụng nghĩ thú vị: “Mày tức thì mày cứ tức, mày ghè vỡ đầu mày ra cho nhỏ đi, nhỏ đến đâu thì mày cũng không chui nổi vào tổ tao đâu!”.Một tai hoạ đến mà đứa ích kỉ thì không thể biết trước được. Đó là: không trông thấy tôi, nhưng chị Cốc đã trông thấy Dế Choắt đang loay hoay trong cửa hang. Chị Cốc liền quát lớn:- Mày nói gì?- Lạy chị, em nói gì đâu!Rồi Dế Choắt lủi vào.- Chối hả? Chối này! Chối này!Mỗi câu “Chối này” chị Cốc lại giáng một mỏ xuống. Mỏ Cốc như cái dùi sắt, chọc xuyên cả đất. Rúc trong hang mà bị trúng hai mỏ, Choắt quẹo xương sống, lăn ra kêu váng. Núp tận đáy đất mà tôi cũng khiếp, nằm im thin thít. Nhưng đã hả cơn tức, chị Cốc đứng rỉa lông cánh một lát nữa rồi lại bay là xuống đầm nước, không chút để ý cảnh khổ đau vừa gây ra.Biết chị Cốc đi rồi, tôi mới mon men bò lên. Trông thấy tôi, Dế Choắt khóc thảm thiết.Tôi hỏi một câu ngớ ngẩn:- Sao? Sao?Choắt không dậy được nữa, nằm thoi thóp. Thấy thế, tôi hốt hoảng quỳ xuống, nâng đầu Choắt lên mà than rằng:- Nào tôi đâu biết cơ sựlại ra nông nỗi này! Tôi hối lắm! Tôi hối hận lắm ! Anh mà chết là chỉ tại cái tội ngông cuồng dại dột của tôi. Tôi biết làm thế nào bây giờ?Tôi không ngờ Dế Choắt nói với tôi một câu như thế này:- Thôi, tôi ốm yếu quá rồi, chết cũng được. Nhưng trước khi nhắm mắt, tôi khuyên anh: ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy.Thế rồi Dế Choắt tắt thở. Tôi thương lắm. Vừa thương vừa ăn năn tội mình. Giá tôi không trêu chị Cốc thì đâu đến nỗi Choắt việc gì. Cả tôi nữa, nếu không nhanh chân chạy vào hang thì tôi cũng chết toi rồi.Tôi đem xác Dế Choắt đến chôn ở một vùng cỏ bùm tum. Tôi đắp thành nấm mộ to. Tôi đứng lặng giờ lâu, nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.

Văn Bản Dế Mèn Phiêu Lưu Ký

Mẫu Phiếu Giao Hàng Kiêm Phiếu Xuất Kho, Mẫu Phiếu Thu QĐ 19, Lá Phiếu Bầu Cử Qua Thư, Mẫu Bìa Phiếu Chi A5, Mẫu Bìa Phiếu Thu Phiếu Chi, Mẫu Bìa Phiếu Thu, Phiêu Lưu, Mẫu Hóa Đơn Phiếu Thu, Mẫu Hỏi Phiếu An Két, Mẫu In Phiếu Thu Chi, Phiếu Rửa Xe, Mẫu Phiếu 01/tĐt-dn, Mẫu Phiếu 02/dn-m, Mẫu Phiếu 1/vĐt-da, Mẫu Phiếu 1a, Mẫu Phiếu 1a.4, Mẫu Phiếu 1a.5, Mẫu Bìa Phiếu Chi, Mẫu Phiếu Kín, Mẫu Phiếu Mời Cơm, Mẫu Bìa Phiếu Thu A5, Mẫu Phiếu Thu Qd 15, Mẫu Phiếu Thu Mới, Mẫu Phiếu Thu Hợp Lệ, Mẫu Phiếu Thu 48, Mẫu Phiếu Thu 02, Mẫu Phiếu Thu 01, Mẫu Phiếu Thu, Mẫu Phiếu Tạm ứng, Cáo Phó ông Lê Khả Phiêu, Phiếu Chi Pdf, Mẫu Phiếu Rửa Xe, Phiếu Gửi, Phiếu Thu, Phiếu Học Tập, Mau Phiếu Can Xe Cho Gỗ Keo, Mẫu Phiếu 76, Mẫu Phiếu ăn, Mẫu Phiếu Cân Xe Tải, Mẫu Phiếu Chi, Mẫu Phiếu Chi 31, Thể Lệ Bỏ Phiếu, Thể Lệ Bỏ Phiếu Bầu Cử Đại Hội Chi Bộ, Thể Lệ Bỏ Phiếu Đại Hội Chi Bộ, Thủ Tục Mua Cổ Phiếu ưu Đãi, Thủ Tục Mua Cổ Phiếu Quỹ, Mẫu Phiếu Chi Qd 15, Mẫu Phiếu Chi QĐ 48, Thủ Tục Mua Cổ Phiếu, Thủ Tục Mua Bán Cổ Phiếu Otc, Thủ Tục Mua Bán Cổ Phiếu, Thể Lệ Phiếu Bầu, Mẫu Phiếu Dự Thi Đại Học, Mẫu Phiếu Dạy Học, Mẫu Phiếu Cân Xe, Mẫu Phiếu Đặt ăn, Mẫu Phiếu ăn Bán Chu, Mẫu Phiếu ăn Ca, Mẫu Phiếu Hỏi, Văn Bản Dế Mèn Phiêu Lưu Ký, Mẫu Phiếu Học Tập Đẹp, Mẫu Phiếu Học Tập, Mẫu Phiếu Hẹn, Mẫu Phiếu Báo ăn, Mẫu Phiếu Gửi, Mẫu Phiếu Giữ Xe, Phiếu Bài Tập, Mẫu Phiếu Bầu Cử, Mẫu Phiếu Eir, Phiếu Vay Vật Tư, Mau Phieu Can, Mẫu Phiếu Đấu Giá, Mẫu Phiếu Dự Thi, Phiếu Chi A5, Mẫu Phiếu Yêu Cầu Báo Giá, Mau Phieu Yeu Cau /31, Bìa Phiếu Thu Chi, Phiếu Chi, Mẫu Phiếu Vật Tư, Phiếu Báo Có, Mẫu Phiếu Vào Lớp, Mẫu Phiếu Vận Đơn, Mẫu Phiếu Yêu Cầu Cấp Vật Tư, Co Phieu, Mẫu Phiếu Yêu Cầu Đào Tạo, Mẫu Sổ Phiếu Chi, Phiếu, Mẫu Sổ Phiếu Thu, Mẫu Phiếu Vgm, Phiếu Cân Xe, Phiếu Bài Tập Lớp 2, Mẫu Phiếu Yêu Cầu Tạm ứng, Phiếu Cân, Phiếu 01/dn-tb, Phiếu ăn, Dế Mèn Phiêu Lưu Kí, Mẫu Phiếu Xe, Hối Phiếu, Dế Mèn Phiêu Lưu Ký, 4.phiếu Chi (mẫu Số 02-tt),

Soạn Bài: Bài Học Đường Đời Đầu Tiên

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN NẮM VỮNG

1. Tóm tắt đoạn trích

Dế Mèn là một chàng dế thanh niên cường tráng, tính tình kiêu căng, xốc nổi.

Hàng xóm có chàng Dế Choắt ốm yếu, gầy gò. Dế Mèn đã coi thường Dế Choắt, không giúp đỡ Dế Choắt, lại còn bày trò nghịch ranh trêu chị Cốc. Dế Choắt bị chết oan vì trò nghịch đó. Trước khi chết, Dế Choắt khuyên nhủ Dế Mèn. Dế Mèn vô cùng ân hận và cảm kích, suy nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.

2. Đoạn trích miêu tả Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng, hùng dũng của con nhà võ nhưng tính nết kiêu căng, xốc nổi. VI tính kiêu căng xốc nổi đó, Dế Mèn đã gây ra cái chết của Dế Choắt và ân hận suy ngẫm về bài học đường đời.

Đoạn trích cũng thể hiện tài quan sát và miêu tả tinh tế của nhà văn Tô Hoài. Lời kể ở ngôi thứ nhất nhưng biến hoá sinh động, hấp dẫn. Ngôn ngữ miêu tả và so sánh đặc sắc, diễn tả chính xác đối tượng miêu tả.

II. HƯỚNG DẪN ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN

1. Có thể kể tóm tắt như gợi ý ở phần kiến thức cơ bản. Cũng có thể tóm tắt ở mức độ chi tiết hơn, có những nhận xét của Dế Mèn về chỗ ở của Dế Choắt, lời Dế Choắt xin giúp đỡ và sự từ chối của Dế Mèn, lời hát trêu chị Cốc…

a) Truyện được kể bằng lời của nhân vật Dế Mèn.

b) Bài văn có thể chia làm hai đoạn : Đoạn một từ đầu đến sắp đứng đầu thiên hạ rồi : Giới thiêu vẻ đẹp và tính tình của Dế Mèn. Đoạn hai tiếp theo đến hết : Câu chuyện về bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.

2. a) Các chi tiết miêu tả ngoại hình và hành động của Dế Mèn :

Ngoại hình :

+ Đôi càng mẫm bóng.

+ Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.

+ Đôi cánh…, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi.

+ Đầu… to ra và nổi từng tảng, rất bướng.

+ Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc.

+ Sợi râu … dài và uốn cong một vẻ rất đỗi hùng dũng.

Hành động của Dế Mèn :

+ Muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ.

+ Chốc chốc lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu.

+ Đi đứng oai vệ.

+ Cà khịa với tất cả mọi bà con trong xóm (quát các chị Cào Cào, đá anh Gọng Vó,…).

Cách miêu tả của tác giả là chọn lọc những chi tiết tiêu biểu làm nổi bật ngoại hình của một chú dế thanh niên cường tráng. Tác giả vừa miêu tả ngoại hình kết hợp với miêu tả hành động để làm bộc lộ tính cách của Dế Mèn : kiêu căng, xốc nổi, điệu đàng.

b) Một số tính từ miêu tả hình dáng và tính cách của Dế Mèn. Tính từ miêu tả hình dáng : cường tráng, mẫm bóng, nhọn hoắt, hủn hoẳn, giòn giã, bóng mỡ, đen nhánh, ngoàm ngoạp…

Tính từ miêu tả tính cách : bướng, hãnh diện, trịnh trọng, khoan thai, oai vệ, tợn, giỏi, ghê gớm... Có thể thay thế một số từ như : Đôi càng mẫm bóng : đôi càng mập bóng, đôi càng to bóng,…

Ngắn hủn hoẳn : ngắn củn, ngắn tủn, ngắn cũn cỡn,…

Đi đứng oai vệ : đi đứng chững chạc, đi đứng đàng hoàng, đi đứng oai lắm,…

Rõ ràng những lời thay thế không diễn tả được ý nghĩa như những từ tác giả đã dùng. Tác giả dùng từ rất chính xác và tinh tế.

c) Tính cách của Dế Mèn trong đoạn văn :

Qua những tính từ chỉ tính cách và một số hành động của Dế Mèn, có thể nói Dế Mèn là chàng dế cường tráng, trẻ trung nhưng điệu đàng, kiêu căng, xốc nổi, hung hăng, ngộ nhận về sức mạnh của mình.

3. Thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt là thái độ kẻ cả, trịch thượng, coi thường. Điều đó thể hiện qua cách xưng hộ : đặt tên bạn là Dế Choắt, ví von so sánh như gã nghiện thuốc phiện, xưng hô chú mày, điệu bộ khinh khỉnh, giọng điệu bề trên, dạy bảo. Dế Mèn còn tỏ ra ích kỉ, không cho Dế Choắt thông ngách sang, lại còn mắng : “Đào tổ nông thì cho chết !”.

4. Khi trêu chị Cốc, Dế Mèn hung hăng, kiêu ngạo khồng hề biết sợ : Sợ gì ? Mày bảo tao sợ cái gì ? Mày bảo tao còn biết sợ ai hơn tao nữa ! Hát trêu xong, Dế Mèn vẫn tự đắc, thách thức : Mày tức thì mày cứ tức, mày ghè vỡ đầu mày ra cho nhỏ đi, nhỏ đến đâu thì mày cũng không chui nổi vào tổ tao đâu ! Nhưng chứng kiến chị Cốc đánh Choắt, Dế Mèn khiếp hãi “nằm im thin thít”. Biết chắc chị Cốc đi rồi, mới dám “mon men bò lên”. Từ hung hăng, kiêu ngạo, Dế Mèn trở nên sợ hãi, nhút nhát.

Bài học đường đời đầu tiên Dế Mèn rút ra chính là sự trả giá cho những hành động ngông cuồng thiếu suy nghĩ. Bài học ấy thể hiện qua lời khuyên chân tình của Dế Choắt : ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy.

5. Hình ảnh những con vật được miêu tả trong truyện ngắn rất giống với chúng trong thực tế. Dế Mèn và Dế Choắt, mỗi con vật một vẻ. Một bên cường tráng, khoẻ mạnh, một bên bệnh tật, ốm yếu. Những đặc điểm của con người như suy nghĩ, đi đứng, nói năng được gán cho những con vật.

Em hãy kể tên tác phẩm viết về loài vật có cách viết tương tự như Dế Mèn phiêu lưu kí.

III. HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP

1. Tâm trạng của Dế Mèn lúc này là thương cảm Dế Choắt. Nếu trước đó Dế Mèn coi thường, dửng dưng, không quan tâm gì đến Dế Choắt, thì lúc này Dế Mèn thương bạn vô cùng. Càng thương Dế Choắt, Dế Mèn càng ăn năn, hối hận về việc làm dại dột của mình. Chỉ vì muốn lên mặt, ra oai mà Dế Mèn đã bất chấp lời can ngăn của Dế Choắt, trêu chị Cốc dẫn đến cái chết thảm thương của Dế Choắt, và suýt nữa thiệt mạng : nếu không nhanh chân chạy vào hang thì tôi cũng chết toi rồi.

Đoạn văn của em cần thể hiện được những điều nêu trên. Chú ý đến ngôn ngữ của nhân vật Dế Mèn tự diễn tả tâm trạng của mình.

2. Khi đọc phân vai, cần chú ý đến tính cách và giọng điệu của mỗi nhân vật. Dế Mèn kiêu căng, giọng kẻ cả, có phần ngông nghênh. Khi hát trêu cần thể hiện sự khiêu khích…

Dế Choắt nhút nhát, sợ sệt, giọng nhún nhường, yếu ớt,…

Chị Cốc bực dọc, quát nạt, kiên quyết trừng phạt..’.

Cần chú ý phân biệt giọng dẫn chuyện của Dế Mèn và lời đối thoại của nhân vật.

Soạn Bài Bài Học Đường Đời Đầu Tiên (Tô Hoài)

Soạn bài Bài học đường đời đầu tiên (Tô Hoài)

Bài giảng: Bài học đường đời đầu tiên – Cô Trương San (Giáo viên VietJack)

Câu 1 (trang 10 sgk Ngữ Văn 6 tập 2)

a, Tóm tắt đoạn trích: Truyện kể về một chàng dế thanh niên cường tráng có tính kiêu căng, tự phụ luôn tự cho mình là người “sắp đứng đầu thiên hạ”. Với bản tính đó, Dế Mèn trong một lần nghịch dại trêu chị Cốc đã dẫn tới cái chết thương tâm cho Dế Choắt- anh bạn hàng xóm yếu ớt, tội nghiệp. Dế Mèn ân hận và rút ra bài học đường đời đầu tiên.

– Truyện được kể bằng lời của nhân vật Dế Mèn, xưng “tôi”

– Bài văn có thể được chia làm 2 phần:

+ Phần 1 (từ đầu- sắp đứng đầu thiên hạ): Giới thiệu ngoại hình và tính cách của Dế Mèn

+ Phần 2: (phần còn lại): Câu chuyện về bài học đường đời đầu tiên

Câu 2 (trang 10 sgk Ngữ văn 6 tập 2)

a, Chi tiết miêu tả vẻ đẹp ngoại hình của và hoạt động của Dế Mèn:

– Ngoại hình:

+ Đôi càng mẫm bóng

+ Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứng dần và nhọn hoắt

+ Đôi cánh thành áo dài kín xuống tận chấm đuôi

+ Đầu to ra, nổi từng mảng rất bướng

+ Hai cái răng đen nhánh, nhai ngoàm ngoạp

+ Sợi râu dài, uốn cong một vẻ rất đỗi hùng dũng

– Hành động:

+ Thử sự lợi hại của những chiếc vuốt

+ Trịnh trọng, khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu

+ Đi đứng oai vệ

+ Cà khịa với tất cả mọi bà con trong xóm

+ Tính từ miêu tả hình dáng: Cường tráng, bóng mẫm, nhọn hoắt, hủn hoẳn, giòn giã, bóng mỡ, đen nhánh, ngoàm ngoạp…

+ Tính từ miêu tả tính cách: Bướng, hãnh diện, trịnh trọng, khoan thai, oai vệ, tợn, ghê gớm…

– Có thể thay thế bằng những từ: rất to, ngắn ngủn, mập bóng, ngắn cũn cỡn, đen thui, ngang tàng…

c, Dế Mèn là nhân vật ý thức được thế mạnh và vẻ đẹp của mình nhưng lại sa vào sự tự phụ, hống hách tới mức ngộ nhận về bản thân.

Câu 3 ( trang 11 sgk Ngữ Văn 6 tập 2)

Thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt là thái độ trịch thượng, coi thường.

+ Gọi bạn là Dế Choắt

+ Ví von so sánh với gã nghiện thuốc phiện

+ Xưng hô ta- chú mày

+ Điệu bộ khinh khỉnh, giọng điệu ngang ngạnh, bề trên

+ Dế Mèn dửng dưng, thờ ơ không chịu giúp đỡ Dế Choắt

Câu 4 ( trang 11 sgk Ngữ văn 6 tập 2)

Diễn biến tâm lí và thái độ của Dế Mèn trong việc trêu Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt

+ Huênh hoang: ” Sợ gì? Mày bảo tao còn biết sợ ai hơn tao nữa”

+ Trêu xong chị Cốc thì chui tọt vào hang tự đắc rằng mình đã ăn toàn

+ Nghe thấy tiếng chị Cốc mổ Dế Choắt thì sợ hãi nằm im thin thít.

+ Khi chị Cốc đi rồi, Mèn mới “mon men bò lên” hối lỗi

– Dế Mèn rút ra bài học về thái độ, tính cách: Không kiêu căng, tự phụ, không khinh thường ai, phải biết yêu thương, giúp đỡ kẻ yếu thế hơn mình.

– Bài học đường đời đầu tiên được thể hiện qua câu nói của Dế Choắt: “Sống ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ sớm muộn cũng chuốc họa vào thân.”

Câu 5 (trang 11 sgk Ngữ Văn 6 tập 2)

– Hình ảnh những con vật được miêu tả giống hệt chúng trong thực tế.

– Tác giả sử dụng thủ pháp nhân cách hóa biến nhân vật trở nên sinh động, giống con người khi có hành động, ngôn ngữ, suy nghĩ triết lí như con người

– Các tác phẩm viết về loài vật được nhân cách hóa như: Cái Tết của mèo con (Nguyễn Đình Thi), Dũng sĩ bọ ngựa (Tô Hoài), Cô bé quàng khăn đỏ, Gấu, Sư tử và Cáo…

Luyện tập (trang 11)

Bài 1 (trang 11 sgk Ngữ văn 6 tập 2)

Sau khi chôn Dế Choắt, Dế Mèn:

+ Từ thương cảm đến ân hận, đau xót. Càng thương Dế Choắt, Dế Mèn càng ân hận về hành động dại dột của mình.

Dế Choắt ơi, cho tôi thành tâm xin lỗi anh thật nhiều. Tôi mong anh tha thứ cho sự dại dột, ngông cuồng nghĩ mình. Tôi ân hận lắm, tôi sẽ khắc ghi bài học đường đời đầu tiên đau đớn này. Tôi đã đánh mất một người bạn tốt như anh trong cuộc đời chỉ vì tôi kiêu căng, bồng bột. Từ nay, tôi xin hứa sẽ quyết tâm bỏ thói hung hăng, ngạo mạn, ích kỷ để sống có ích và ý nghĩa hơn.

Bài 2 (trang 11 sgk Ngữ văn 6 tập 2)

Phân chia các nhóm học sinh, phân vai cho học sinh đọc đoạn Dế Mèn trêu Cốc, gây ra cái chết thảm thương của Choắt.

Bài giảng: Bài học đường đời đầu tiên – Cô Nguyễn Ngọc Anh (Giáo viên VietJack)

Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng….miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.

Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k9: chúng tôi

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Bạn đang đọc nội dung bài viết Tác Phẩm: Bài Học Đường Đời Đầu Tiên (Trích “Dế Mèn Phiêu Lưu Ký”) trên website Athena4me.com. Hy vọng một phần nào đó những thông tin mà chúng tôi đã cung cấp là rất hữu ích với bạn. Nếu nội dung bài viết hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!