Cập nhật nội dung chi tiết về Giáo Án Ngữ Văn 10 Tiết 22. 23: Đọc Văn Tấm Cám mới nhất trên website Athena4me.com. Hy vọng thông tin trong bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu ngoài mong đợi của bạn, chúng tôi sẽ làm việc thường xuyên để cập nhật nội dung mới nhằm giúp bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất.
Tieát 22-23 Phân môn : Đọc văn Ngày soạn : 28/9/10 Taám Caùm I.MỤC TIÊU BÀI HỌC 1.Kiến thức – những mâu thuẫn ,xung đột giữa dì ghẻ và con chồng trong gia đình phụ quyền thời cổ, giữa thiện vấc trong xã hội . Sức sống mãnh liệt của con người và niềm tin bất diệt của nhân dân – Kết cấu của truyện cổ tích : người nghèo khổ , bất hạnh trải qua nhiều hoạn nạ cuối cùng được hưởng hạnh phúc. Sử lí hợp tình sáng tạo yếu tố thần kì 2. kĩ năng – Tóm tắt văn bản tự sự -Phân tích một truyện cổ tích thần kì theo đặc trưng thể loại 3.Tư tưởng , tình cảm Qúy trọng tình nghĩa của con người , Biết quý Tấm – nhân vật ở hiền gặp lành II.THIẾT BỊ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC 1 GV : – SGK, SGV, Thieát keá baøi hoïc.tư liệu VHDG và tranh ảnh về cô Tấm – Phöông phaùp: Ñoïc saùng taïo , thaûo luaän, traû lôøi caâu hoûi. 2. HS : SGK , SBT , đọc và tóm tắt bài III.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1.Kieåm tra baøi cuõ.(3 P): Bài: CHỌN SỰ VIỆC, CHI TIẾT TIÊU BIỂU TRONG BÀI VĂN TỰ SỰ Yêu cầu: 1. Giáo viên kiểm tra vở soạn của học sinh . 2. Thế nào là tự sự, sự việc, chi tiết trong văn tự sự? 3. Cách lựa chọn sự việc, chi tiết trong văn tự sự? 2.Lôøi vaøo baøi.(2P): Như chúng ta đã biết, cuộc đấu tranh giữa thiện và ác, mâu thuẫn giữa người xấu xa tàn độc với người hiền lành vốn là cuộc đấu tranh thường xuyên xảy ra tạo nên cốt truyện chung của thể loại truyện cổ tích, và ở đó hạnh phúc và chiến thắng luôn ở những con người bất hạnh và hiền lành. Để thấy được điều đó tiết học hôm nay chúng ta đi vào tìm hiểu truyện cổ tích “Tấm Cám”, một trong những câu chuyện khá quen thuộc 3.Tổ chức dạy học : (80 p) Hoaït ñoäng Thaày & Troø Yeâu caàu caàn ñaït Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hieåu chung Mục tiêu Nhận biết thể loại cổ tích và phân biẹt các loại cổ tích – Tấm Cám là cổ tích thần kì Tóm tắt được truyện – kể lại cho nhiều người nghe Rút ra ý nghĩa câu chuyện cổ tích Tổ chức thực hiện : Thao tác 1: tìm hiểu tiểu dẫn Tìm hiểu thể loại truyện cổ tích + GV: Có mấy loại truyện cổ tích? Truyện cổ tích Tấm Cám thuộc loại truyện cổ tích nào ? – Hoïc sinh ñoïc vaø trình baøy noäi dung phaàn tieåu daãn trong sgk (trang 76 ) – Neâu ñaëc ñieåm , giaù trò tö töôûng cuûa truyeän coå tích thaàn kyø? + GV hỏi + HS: Phát biểu * Kết quả : – Gv chốt lại : Truyeän coå tích thaàn kì laø loaïi truyeän : + Coù söï tham gia cuûa caùc yeáu toá thaàn kì . + Keát caáu phoå bieán: Nhaân vaät chính traûi qua hoaïn naïn cuoái cuøng ñöôïc höôûng haïnh phuùc thoaû nguyeän mô öôùc . + Noäi dung : Theå hieän maâu thuaãn , xung ñoät trong gia ñình , ngoaøi xaõ hoäi ; cuoäc ñaáu tranh giöõa thieän – aùc, toát – xaáu ; ñeà cao caùi thieän pheâ phaùn caùi aùc; theå hieän mô öôùc thieän chieán thaéng aùc , xaõ hoäi coâng baèng haïnh phuùc. HS ghi bài Thao tác 2: Đọc và kể lại truyện Gv gọi HS tóm tắt truyện – giọng kể – HS lần lượt nối nhau kể -Truyện cổ tích Tấm Cám có thể chia mấy phần? Tóm tắt nội dung mỗi phần? – HS trả lời : * Kết quả : – GV nhận xét chung : – Mở truyện: “Ngày xưa việc nặng” à giới thiệu các nhân vật chính và hoàn cảnh truyện . – Thân truyện: “Một hôm về cung” à diễn biến câu chuyện: + Tấm ở với gì ghẻ và Cám đến khi trở thành hoàng hậu . + Tấm bị giết và hóa thân . – Kết truyện: còn lại à Tấm trả thù mẹ con Cám. – HS ghi bài Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu văn bản truyện. Mục tiêu : Phân tích làm nổi bật cuộc đấu tranh thiện và ác Gía trị truyện cổ tích thần kì Bài học ở hiền gặp lành Tổ chức thực hiện – Thao tác 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu Thân phận và con đường đến với hạnh phúc của Tấm: -Theo doõi toaøn truyeän , ta thaáy noåi baät leân söï ñoái laäp vaø maâu thuaãn gì? Giöõa nhaân vaät naøo vôùi nhaân vaät naøo? Maâu thuaãn ñoù phaùt trieån ra sao theo maïch coát truyeän? Maâu thuaãn naøo laø chuû yeáu , vì sao? – Maâu thuaãn ñöôïc naâng leân khoûi quan heä gia ñình thaønh maâu thuaãn xaõ hoäi. -HS khaùi quaùt phaùt bieåu thaûo luaän ñeå ñi ñeán thoáng nhaát nhaän ñònh * Kết quả : – GV định hướng và HS ghi bài Thao tác 2: Tìm hiểu diễn biến mâu thuẫn xung đạt giữa Tám Cám Bước 1: Chặng 1 GV : Maâu thuaãn giöõa Taám vaø meï con Caùm coù theå chia laøm maáy chaëng?Toùm taét nhöõng söï vieäc chính trong töøng chaëng? C haëng naøo caêng thaúng phöùc taïp nhaát? – HS phát biểu – Gv hỏi : ÔÛ chaëng ñaàu em thaáy Taám laø ngöôøi nhö theá naøo? Nhaän xeùt cuûa em veà meï con Caùm? Vai troø cuûa buït trong phaàn ñaàu cuûa truyeän? – Hs suy nghĩ và trả lời Gv gợi mở vấn đề : -Nhöõng hình aûnh con boáng, con gaø,ñaøn chimseû ñaëc bieät hình aûnh chieác giaøy ñaùnh rôi coù yù nghóa gì? HS nêu suy nghĩ của bản thân * Kết quả : – GV định hướng ý chính – HS ghi bài Bước 2: Chặng 2 -Maâu thuaãn giöõa Taám vaø meï con Caùmkhi Taám trôû thaønh hoøang haäu coù giaûm ñi khoâng? Vì sao? HS phát biểu – Boán laàn hoùa thaân cuûa Taám sau moãi laàn bò gieát chöùng toû ñieàu gì? – HS nêu suy nghĩ bản thân hiểu * Kết quả – GV định hướng HS ghi nhận Thao tác 3: Chi tiet Tấm trả thù GV : neâu vaán ñeà thaûo luaän – Noùi veà haønh ñoäng traû thuø cuûa Taám coù nhöõng yù kieán sau: +Taám traû thuø laø hôïp lí, laø ñích ñaùng .Meï con Caùm ñaùng bò tröøng trò nhö vaäy. + Taám laøm vaäy laø traùi vôùi banû chaát hieàn haäu, laøm giaûm veû ñeïp thuaàn khieát cuûa nhaân vaät.S o vôùi Thaïch Sanh Taám khoâng baèng.Taám cuõng heïp hoøi, ích kæ. * Kết quả : – GV chốt lại – HS khắc sâu ý – ghi nhận Thao tác 4: Nghệ thuật – Neâu nhöõng neùt chính veà noäi dung ngheä thuaät cuûa truyeän coå tích Taám Caùm? HS trả lời * Kết luận GV định hướng chung HS ghi bài Hoạt động 3 : tổng kết Mục tiêu : Nhận định và đánh giá truyện Rút ra bài học thiện và ác Học tập sức sóng mãnh liệt của Tấm Tổ chức thực hiện Nêu những nét chính về nội dung nghệ thuật của truyện cổ tích Tấm Cám? + HS: Phát biểu. * kết luận : – GV chốt ý lại :Truyện làm rung động người đọc bởi cốt truyện hấp dẫn và nổi niềm bất hạnh đáng thương của cô gái mồ côi có ý thức vươn lên mạnh mẽ để đấu tranh không khoan nhượng cho hạnh phúc . Truyện đã phản ánh ước mơ và tinh thần lạc quan của ông cha ta – HS ghi nhận – HS đọc ghi nhơ- SGK I .Tìm hieåu chung 1. Thể loại: – Khái niệm: SGK. – Phân loại: + TCT thần kì + TCT sinh hoạt + TCT loài vật -Phaân loaïi truyeän coå tích: 3 loaïi + Coå tích sinh hoaït + Coå tích loaøi vaät + Coå tích thaàn kì(chieám soá löôïng nhieàu nhaát). 2. Ñoïc keå Giaûi thích töø khoù(sgk) Boá cuïc – Môû truyeän “Ngaøy xöa vieäc naëng”: giôùi thieäu caùc nhaân vaät chính vaø hoaøn caûnh truyeän . – Thaân truyeän: “Moät hoâm veà cung”: dieãn bieán caâu truyeän . + Taám ôû vôùi gì gheû vaø Caùm ñeán khi trôû thaønh hoaøng haäu . + Taám bò gieát vaø hoùa thaân . -Keát truyeän :(coøn laïi) Taám traû thuø meï con Caùm. II. Phaân tích: 1.Nhaân vaät vaø maâu thuaãn xung ñoät chuû yeáu. -Maâu thuaãn gia ñình: -Maâu thuaãn xaõ hoäi 2 . Dieãn tieán maâu thuaãn , xung ñoät giöõa Taám vaø meï con Caùm. Goàm hai chaëng: Chaëng 1: Maâu thuaãn trong gia ñình , tranh ñoaït quyeàn lôïi vaät chaát ,tinh thaàn . – Ñi baét teùp : – Ñi chaên traâu – Ñi xem hoäi – Taám laø ngöôøi baát haïnh , bò haét huûi, yeáu ñuoái thuï ñoäng , deã khoùc , chaêm chæ hieàn laønh . – Meï con caùm : ñoäc aùc , nhaãn taâm , nhoû nhen , löøa doái Taám – Nhaân vaät buït ñoùng vaøi troø yeáu toá thaàn kì hieän ra kòp thôøi trôï giuùp tìm caùch giaûi quyeát khoù khaên , beá taéc cuûa nhaân vaät baát haïnh (Taám) . – Hình aûnh con boáng , con gaø , ñaøn chim seû , chieác giaøy coù yù nghóa quan troïng . Ñaëc bieät hình aûnh chieác giaøy ñaùnh rôi laø moät trong nhöõng chi tieát , hình aûnh ñoäc ñaùo bôûi noù khoâng chæ laø söï töôûng ñeïp maø laø coøn caàu noái , caùi côù ñeå so saùnh vôùi caùm , daãn ñeán Taám gaëp Vua , trôû thaønh Hoaøng haäu ,môû maøn hoaøng loaït toäi aùc cuûa meï con Caùm. b. Chaëng hai: Khi Taám trôû thaønh hoaøng haäu . -Maâu thuaãn giöõa Taám vaø meï con caùm khoâng giaûm maø coøn phaùt trieån ngaøy moät caêng thaúng gay gaét, quyeát lieät. Ñaây khoâng coøn la maâu thuaãn gia ñình maøñaõ phaùt trieån thaønh xung ñoät moät maát moät coøn mang tính xaõ hoäi. + Meï con Caùm tìm ñuû caùch vaø nhieàu laàn truy ñuoåi hoøng tieâu dieät baèng ñöôïc Taámñeå ñoäc chieám ngoâi hoøang haäu,hoøng troïn ñôøi höôûng phuù quí. + Taám cuõng daàn tröôûng thaønh hôn. Thöïc teá khoác lieät ñaõ thay ñoåi tính neát ,caùch noùi naêng öùng xöû cuûa coâ.Sau moãi laàn bò gieát Taám ñeàu khoâng cheát ,tìm caùch hoùa thaân sang kieáp khaùc, vaät khaùc, tìm caùch maéng ruûa, toá caùo toäi aùc cuûa Taám. è Quan nieäm thieän thaéng aùc vaø tinh thaàn laïc quan ,nieàm tin vaøo chaân lí, coâng baèng xaõ hoäi cuûa ngöôøi Vieät xöa. 3.Chi tieát Taám traû thuø ôû keát truyeän: Haønh ñoäng traû thuø cuûa Taám laø ñích ñaùng vì meï con caùm ñaõ nhieàu laàn haïi Taám hoøng tieâu dieät Taám ñeán cuøng, khoâng cho Taám con ñöôøng soáng.Taám phaûi traû thuø thì môùi coù theå toàn taïi.Maët khaùc, maâu thuaãn cuûa Taám vaø meï con Caùm khoâng coøn laø maâu thuaãn gia ñình maø laø maâu thuaãn xaõ hoäi.Maâu thuaãn giöõa thieän vaø aùc, giöõ a ngöôøi boùc loät vaø ngöôøi bò boùc loät.Toùm laïi, Taám traû thuø laø ñeå ñoøi laïi quyeàn soáng , quyeàn laøm ngöôøi. 4.Nghệ thuật – Có sự tham gia của các yếu tố thần kì . – Đối tượng : Con người nhỏ bé trong xã hội – Kết cấu phổ biến: Nhân vật chính trải qua hoạn nạn cuối cùng được hưởng hạnh phúc thoả nguyện mơ ước . – Nội dung : Thể hiện mâu thuẫn, xung đột trong gia đình, ngoài xã hội; cuộc đấu tranh giữa thiện – ác, tốt – xấu ; đề cao cái thiện phê phán cái ác; thể hiện mơ ước thiện chiến thắng ác, xã hội công bằng hạnh phúc. – Kết thúc: có hậu. III.Toång keát _ Söï bieán hoùa cuûa Taám theå hieän söùc soáng ,söùc troãi daây maõnh lieät cuûa con ngöôøi tröôùc söï vuøi daäp cuûa keû aùc. Ñaây laø söùc maïnh thieän thaéng aùc. Maâu thuaãn vaø xung ñoät trong truyeän phaûn aùnh maâu thuaãn vaø xung ñoät trong gia ñình phuï quyeàn thôøi coå. -Ñaëc saéc ngheä thuaät cuûa truyeän theå hieän ôû söï chuyeån bieán cuûa cuûa hình töôïng nhaân vaät :töø yeáu ñuoái thuï ñoäng ñeá kieân quyeát ñaáu tranh giaønh laïi söï soáng, haïnh phuùc cho mình. 4.Cuûng coá (3 ) Cảm nghĩ của mình sau khi học truyện? 5.Cuûng coá: (2 p) Học bài và soạn bài mới : “Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự” Câu hỏi: 1. Thế nào là miêu tả ? Thế nào là biểu cảm? Miêu tả và biểu cảm ở các văn bản của SGK có gì giống và khác nhau? 2. Trong văn miêu tả, yêu cầu cần phải miêu tả như thế nào? Yêu cầu miêu tả trong văn tự sự như thế nào? Trong văn biểu cảm, cần chú trọng điều gì? Trong văn tự sự, cần miêu tả như thế nào? 3. Căn cứ vào đâu để đánh giá hiệu quả miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự ? 4. Hãy xác định những câu văn có yếu tố miêu tả và biểu cảm trong văn bản SGK? Tác dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm trong văn bản trên ? 5. Chọn cách điền từ thích hợp vào chỗ trống . 6. Để làm tốt việc miêu tả trong văn bản tự sự ta phải làm gì? 7. Em hãy tìm các khái niệm đúng? Em thử giải thích điều không chính xác của câu
Giáo Án Ngữ Văn 10 Tiết 22, 23
Tấm cám Ngày soạn: Lớp dạy: Tiết: Ngày: Sĩ số HS: A. Mức độ cần đạt: – Hiểu được ý nghĩa của những mâu thuẫn, xung đột trong truyện và sự biến hoá của Tấm. – Nắm được đặc trưng cơ bản của truyện cổ tích thần kỳ qua một tác phẩm cụ thể. B. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng: 1. Kiến thức : – Những mâu thuẫn, xung đột giữa dì ghẻ và con chồng trong gia đình phụ quyền thời cổ. giữa thiện và ác trong xã hội. Sức sống mãnh liệt của con người và niềm tin của nhân dân. – Kết cấu của truyện cổ tích: người nghèo khổ, bất hạnh trải qua nhiều hoạn nạn cuối cùng cũng được hưởng hạnh phúc. Sử dụng hợp lí, sáng tạo các yếu tố thần kì. 2. Kỹ năng: – Tóm tắt văn bản tự sự. – Phân tích một truyện cổ tích thần kỳ theo đặc trưng thể loại. C. Phương tiện dạy học: – GV: SGK, SGV, Giáo án, Tài liệu tham khảo, – HS: SGK, Tư liệu tham khảo D. Tiến trình bài học: 1. ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới: Một nhà thơ nào đó đã từng lắng sâu cảm xúc của mình: ở mỗi bài em học hôm nay Có buổi trưa đầy nắng Cánh cò ngang qua quãng vắng Cô Tấm têm trầu trong ngày hội làng ta. Và: Cô Tấm hóa ra bà Hoàng Chân vẫn lấm bùn đầu làng ngõ xóm Cô Tấm đã đi vào đời sống văn hóa, cùng với suy nghĩ và cảm thông chia sẻ của người Việt với cha ông mình, với cuộc đời ngày xửa ngày xưa. Để góp phần tháy được điều đó, chúng ta cùng tìm hiểu truyện Tấm Cám. Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt (HS đọc phần tiểu dẫn SGK). I. Tìm hiểu chung. (?) Phần tiểu dẫn trình bày những nội dung gì? – HS: – GV: Truyện Tấm Cám được phổ biến ở nhiều dân tộc trên thế giới. Theo thống kê trên thế giới có 564 kiểu truyện Tấm Cám. ví dụ: + Cô Lọ Lem (Pháp) + Con cá vàng ( Thái Lan) + Đôi giày vàng ( Chăm). ở Việt Nam có 30 kiểu truyện Tấm Cám. – GV và HS đọc TP. – GV: yêu cầu HS xác định bố cục của văn bản: – HS: – Đoạn 1: Cuộc đời và số phận bất hạnh của Tấm. – Đoạn 2: Nhờ phép màu hạnh phúc đã đến với Tấm. – Đoạn 3: Cuộc đấu tranh của Tấm để giành lại hạnh phúc. (?) Theo dõi toàn truyện, ta thấy nổi bật lên sự đối lập và mâu thuẫn gì, giữa những nhân vật nào? Mâu thuẫn đó phát triển ra sao theo mạch cốt truyện? Mâu thuẫn nào là chủ yếu? Vì sao? – Truyện cổ tích có 3 loại: cổ tích về loài vật, cổ tích thần kì, cổ tích sinh hoạt. – Tấm Cám thuộc loại cổ tích thần kì. Đặc trưng quan trọng nhất của cổ tích thần kỳ là sự tham gia của các yếu tố thần kì vào tiến trình phát triển của câu chuyện. ước mơ cháy bỏng về hạnh phúc, lẽ công bằng, phẩm chất và năng lực tuyệt vời của con người…là nội dung chủ yếu của cổ tích thần kì… II. Đọc – hiểu văn bản: 1. Mâu thuẫn – xung đột chủ yếu: – Căn cứ vào quan hệ gia đình thì truyện có các mâu thuẫn: (?) Mâu thuẫn – xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám có thể chia làm mấy chặng? Tóm tắt những sự kiện chính của từng chặng? -HS: – GV hướng dẫn HS tìm hiểu mâu thuẫn trong chặng này (?) Như vậy qua chặng đầu này em có nhận xét gì về các nhân vật Tấm, mẹ con Cám, Bụt? – HS: Căn cứ vào kết quả của hoạt động trên, nhận xét – GV hướng dẫn HS tìm hiểu những lần hoá thân của Tấm – HS: (?) Quá trình biến hóa của Tấm nói lên ý nghĩa gì ? – HS: (?) Em có nhận xét gì về những vật hóa thân của Tấm? – HS: (?) Em có suy nghĩ gì về hành động trả thù của Tấm ở cuối truyện? – GV yêu cầu HS tổng kết những nét lớn về nghệ thuật? – HS: (?) Hãy cho biết ý nghĩa của văn bản? – Thể hiện mâu thuẫn xã hội, khái quát thành mâu thuẫn thiện – ác. 2. Diễn tiến của mâu thuẫn- xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám: – Chặng 1: Trước khi Tấm trở thành Hoàng Hậu: Tấm Mẹ con Cám Yếu tố thần kì Đi bắt tép – Chăm chỉ được giỏ tép đầy – Khóc – Lười biếng, chẳng được gì – Lừa chị, đổ tép sang giỏ của mình về lĩnh thưởng Bụt hiện lên bày cách giúp Tấm. Đi chăn trâu – Chăn đồng xa – Khóc khi bống bị giết. – Chôn xương bống ở bốn chân giường – Giết bống ăn thịt – Bụt hiện lên bày cách giúp Tấm. – Con gà biết nói. Đi xem hội – Nhặt thóc gạo, khóc – Bày kế hành hạ Tấm – Bụt hiện lên giúp Tấm. – Xương cá bống – Tấm là cô gái bất hạnh, bị hắt hủi, yếu đuối, thụ động, chỉ biết khóc mỗi khi bị chà đạp – phản ứng yếu ớt; cũng khao khát được vui chơi, hạnh phúc. – Mẹ con Cám: Độc ác, nhẫn tâm hành hạ Tấm, cướp công lao và quyền lợi vật chất với tinh thần; ghen ghét, nhỏ nhặt nhưng miệng lưỡi ngọt nhạt- giả dối. – Bụt: đóng vai trò là yếu tố thần kì, hiện ra kịp thời trợ giúp, tìm cách giải quyết khó khăn, bế tắc của nhân vật bất hạnh. Bụt xuất hiện mỗi khi Tấm buồn, an ủi, giúp đỡ: Tấm mất yếm đào, Bụt cho cá bống. Tấm mất bống, Bụt cho hi vọng đổi đời. Tấm bị trà đạp, Bụt cho đàn chim sẻ đến giúp Tấm để tấm đi hội làng gặp nhà vua và trở thành Hoàng hậu. – Chặng 2: Khi Tấm trở thành Hoàng Hậu: Tấm Mẹ con Cám – Về lo giỗ bố – Trèo cau – Ngã chết đuối – Hoá thành chim vàng anh – hót mắng Cám – Dì ghẻ bày mưu độc – Đẵn gốc cau giết Tấm. – Đưa Cám vào cung thế chị – Chim vàng anh bị giết – Lông chim hoá thành 2 cây xoan đào – Cám theo lời mẹ giết chim ăn, vứt lông ra vườn – Xoan đào bị chặt đóng khung cửi. – Khung cửi nguyền rủa tội cướp chồng của Cám – Cám sai chặt xoan đào đóng khung cửi – Khung cửi bị đốt – Từ đống tro mọc lên cây thị có một quả vàng thơm, ở với bà lão. – Tấm bước ra từ quả thị, xinh đẹp hơn xưa, gặp vua , trở lại làm Hoàng Hậu – Cám đột khung cửi, đổ tro bên lề đường xa hoàng cung. – Cám sợ hãi, muốn xinh đẹp như Tấm. – ý nghĩa những lần biến hoá của Tấm: Dù bị mẹ con Cám tìm mọi cách tận diệt, Tấm vẫn tái sinh dưới các dạng khác nhau (chim vàng anh, xoan đào, khung cửi, quả thị). Càng về sau Tấm càng đấu tranh quyết liệt để giành lại sự sống. Qua những lần biến hoá ấy dân gian muốn khẳng định: cái thiện không bao giờ chịu khuất phục, chính nghĩa không bao giờ đầu hàng, cái thiện sẽ chiến đấu đến cùng để bảo vệ lẽ phải và công lí. Đó là nguyên nhân quan trọng làm nên chiến thắng. – Những vật hóa thân: đều là những yếu tố kì ảo. Song nó khác hẳn yếu tố kì ảo như ông Bụt ở phần đầu của truyện. ở phần đàu Bụt hiện lên giúp Tấm mỗi lần Tấm khóc. ở đây Tấm không hề khóc, không thấy có sự xuất hiện của Bụt. Tấm phải tự mình giành và giữ hạnh phúc. Cho nên chim Vàng Anh, xoan đào, khung cửi, quả thị chỉ là nơi Tấm gửi linh hồn để trở về đấu tranh quyết liệt với cái ác giành lại hạnh phúc. – ý nghĩa việc trả thù của Tấm: Hành động trả thù của Tấm là hành động cái thiện trừng trị cái ác, Nó phù hợp với quan niệm ở hiền gặp lành, ác giả ác báo của nhân dân. Đây cũng là quy lụât tất yếu của sự sống. III. Tổng kết: 1. Nghệ thuật: – Xây dựng những mâu thuẫn, xung đột ngày càng tăng tiến. – Xây dựng nhân vật theo hai tuyến đối lập cùng tồn tại song song phát triển. ở đó bản chất của từng tuyến nhân vật được nhấn mạnh, tô đậm. – Vai trò của yếu tố thần kì khác nhau ở từng đoạn. – Kết cấu quen thuộc của truyện cổ tích: người nghèo khổ, bất hạnh, trải qua nhiều hoạn nạn cuối cùn cũng được hưởng hạnh phúc. 2. ý nghĩa văn bản: Truyện Tấm Cám ca ngợi sức sống bất diệt, sự trỗi dậy mạnh mẽ của con người và cái thiện trước sự vùi dạp của cái ác, đồng thời thể hiện niềm tin của nhân dân vào công lý và chính nghĩa. 4. Hướng dẫn tự học: – Đọc (kể) bằng giọng phù hợp với đặc điểm của nhân vật: Tấm hiền thục, Cám chanh chua, Bụt nhân từ, dì ghẻ độc ác. – Trình bày những suy nghĩ của anh (chị) về cảnh kết thục truyện? – Tại sao nói Tấm cám rất tiêu biểu cho đặc điểm nghệ thuật của truyện cổ tích nhất là cổ tích thần kỳ? rút kinh nghiệm: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Giáo Án Ngữ Văn 10 Tiết 53 Đọc
Tiết theo PPCT: 53 Ký duyệt: Đọc – văn: Nhàn – Nguyễn Bỉnh Khiêm - A. Mục tiêu bài học: Giúp học sinh: – Hiểu được cái thú và ý nghĩa triết lí trong lối sống nhàn dật mà tác giả đã lựu chọn – Cảm nhận được nét đặc sắc về NT của bài thơ: Lời thơ tự nhiên, giản dị mà có ý vị ; một bằng chứng về sự trưởng thành của ngôn ngữ thơ Nôm B. phương tiện thực hiện – SGK, SGV – Thiết kế bài học. – Giáo án C. CáCH THứC TIếN HàNH GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo , gợi D. tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: 2. Giới thiệu bài mới: Sống gần trọn thế kỉ XVI, Nguyễn Bỉnh Khiêm đã chứng kiến biết bao điều bất công ngang trái, thối nát của các triều đại P/K Việt Nam thời Lê – Mạc. Xót xa hơn, ông thấy sự băng hoại đạo đức xã hội con người: – Còn bạc còn tiền còn đệ tử, Hết cơm hết rượu hết ông tôi – Thớt có tanh tao ruồi đậu đến Gang không mặt mỡ kiến bò chi Chốn quan trường thì bon chen đường danh lợi. Ông trả mũ áo triều đình về sống ở quê nhà với triết lí: – Am Bạch vân rỗi nhàn hứng Bụi hồng trần biếng ngại chen Và: – Nhàn một ngày là tiên một ngày Để hiểu đúng quan niệm sống của ông, ta đọc – hiểu bài thơ ” Nhàn ” Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả ( HS đọc SGK) Nêu vài nét cơ bản về NBKhiêm? 2. Bài thơ: Trình bày xuất xứ và nhan đề bài thơ? II. Đọc – hiểu VB: Lối sống nhàn được thể hiện qua những chi tiết nào? 1. Hai câu đề Cách sống, quan niệm sống của nhà thơ thể hiện như thế nào trong hai câu thơ đầu? Tác giả dã sử dụng BPNT gì? Đặt vào hoàn cảnh nhà thơ, gợi cho em suy nghĩ gì? ” Dầu ai “có nghĩa là gì? Thái độ của tác giả? 2. Hai câu thực: Từ ý thơ trên, tác giả đã đưa ra quan niệm Khôn – Dại ở đời như thế nào? Em hiểu ý nghĩa biểu tượng ” Vắng vẻ, lao xao “như thế nào? ( BPNT, Tác dụng? ) Có phải là lánh đời không? Như vậy có phải NBKhiêm dại thật?BPNT?Tác dụng? Cách sống của nhà thơ? 4. Hai câu luận: Hai câu 5,6 – lối sống nhàn được thể hiện như thế nào qua cách sinh hoạt? Nhận xét hình ảnh thơ? Ăn là kết quả công sức LĐ cảủa bản thân Cuộc sống đó có gì thích thú về mặt tinh thần? 4. Hai câu thơ kết: Hai câu kết thể hiện quan niệm triết lí nhân sinh như thế nào? Nét đặc sắc về NT? III. Kết luận: Hãy đánh giá chung bài thơ? ( nội dung, NT) – NBKhiêm ( 1491 – 1585 ) – Quê: Trung Am, Vĩnh Lại – Hải Dương ( Nay là Vĩnh Bảo – Hải Phòng) – Tên huý là Văn Đạt, tự là Hạnh Phủ, hiệu Bạch Vân cư sĩ – Học giỏi nhưng mãi đến năm 44 tuổi mới đi thi Hương. Năm sau đỗ Trạng nguyên – Làm quan nhà Mạcđược 8 năm rồi cáo quan về sống ở quê nhà, dựng am Bạch Vân, quán Trung tân, mở trường dạy học ( Dâng sớ xin nhà Mạc chém 18 tên nịnh thần không được ) – Nổi tiếng dạy giỏi, có uy tín, ảnh hưởng tới các vua chúa nhà Trịnh – Mạc – Được người đời suy tôn: Tuyết giang phu tử ( Vua Mạc nhiều lần đến hỏi ông về chính sự ), ND gọi ông là Trạng Trình vì nói nhiều việc đời thành sự thật . – Sự nghiệp sáng tác:Là tác giả lớn của VHVN ở thế kỉ XVI + Chữ Hán: ” Bạch Vân am thi tập ” ( 700 bài ) + Chữ Nôm: ” Bạch Vân quốc ngữ thi “( 170 bài ) – Xuất xứ : Rút từ tập ” Bạch Vân quốc ngữ thi ” – Nhan đề: + Do người đời sau đặt + Chủ đề bài thơ: Khẳng định lối sống nhàn – Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật – Lối sống nhàn dật trong bài thơ được thể hiện trong toàn bộ bài thơ từ cách sống, cách sinh hoạt, quan niệm của nhà thơ – Câu 1: Cuộc sống như một lão nông ở nông thôn với những công cụ LĐ: mai đào đất, cuốc xới vườn, cần câu cá Dụng cụ LĐ đầy đủ, sẵn sàng ” Một “- Điệp từ [ Sự ung dung thư thái trong việc làm – Câu 2: + Thơ thẩn – ung dung, nhàn nhã Nghĩa gốc: Chưa đủ trí khôn – Dại [ Nghĩa gốc:Tinh, khéo, biết tránh cái dơ- dại – “Khôn” [ ở đây:Chốn lao xao, nơi ồn ào, sang trọng, quyền thế, nơi cậy quyền, quan trường, đô hội, chợ búa, nơi con người chen chúc xô đẩy nhau, hãm hại lẫn nhau để giành giật danh lợi – Nơi nguy hiểm khôn lường. – NT: + Đối lập: Dại – Khôn } Nhấn mạnh quan niệm sống, Ta – Người } cách ứng xử đúng, sáng suốt của mình ( Khôn mà hiểm độc là khôn dại Dại vốn hiền lành ấy dại khôn – NBKhiêm) Thành thị vốn đua tranh giành giật ( Thơ Nôm – Bài 9) ở triều đình thì tranh nhau cái danh ở chợ búa thì tranh nhau cái lợi ( Bài bi kí quán Trung Tân) +Công danh, phú quý ở đời chỉ như giấc mơ dưới gốc cây hoè thoảng qua, chẳng có ý nghĩa gì + Cái tồn tại mãi, vĩnh hằng mãi chính là thiên nhiên và nhân cách con người. – NT: Có sử dụng điển cố, nhưng tính chất bi quan của điển cố mờ đi, nổi lên ý nghĩa coi thường công danh phú quý; Khẳng định một lần nữa sự lựa chọn lối sống của riêng mình. – Bài thơ thể hiện vẻ đẹp , lối sống , triết lí nhàn dật, thanh cao, giản dị, trí tuệ sáng suốt, uyên thâm của NBKhiêm. – Cách nói giản dị, tự nhiên, linh hoạt, hóm hỉnh trong bài thơ.Hình thức ấy phù hợp vơi khuynh hướng tư tưởng nhàn dật của bài thơ; Thể hiện niềm tin lối sống mà nhà thơ tự lựa chọn
Giáo Án Bài Tấm Cám (Tiết 1)
2. Kĩ năng 3. Thái độ, phẩm chất 1. Giáo viên 2. Học sinh
Sĩ số: …………………………….
2. Kiểm tra bài cũ 3. Bài mới
Hoạt động của GV và HS Kiến thức cần đạtHoạt động 2. Hình thành kiến thức mới
GV hướng dẫn hs tìm hiểu phần tiểu dẫn.
I. Tìm hiểu chung:
Tìm hiểu thể loại truyện cổ tích
? GV: Nêu khái niệm, phân loại, đặc trưng, nội dung của truyện cổ tích ?
HS nhóm 1:
HS: trả lời.
1. Thể loại
– Khái niệm: SGK/18
– Phân loại:
+ Truyện cổ tích thần kì
+ Truyện cổ tích sinh hoạt
+ Truyện cổ tích loài vật.
– Đặc trưng truyện cổ tích thần kỳ:
+ Có sự tham gia của các yếu tố thần kì.
+ Đối tượng: Con người nhỏ bé trong xã hội.
+ Kết cấu phổ biến: Nhân vật chính trải qua hoạn nạn cuối cùng được hưởng hạnh phúc thoả nguyện mơ ước .
GV: Truyện cổ tích Tấm Cám được phổ biến ở nhiều dân tộc trên thế giới. Theo thống kê của nữ sĩ người Anh trên thế giới có 564 kiểu truyện Tấm Cám. Ở Việt Nam có 30 kiểu truyện Tấm Cám
– Nội dung: Thể hiện mâu thuẫn, xung đột trong gia đình, ngoài xã hội; cuộc đấu tranh giữa thiện – ác, tốt – xấu; đề cao cái thiện phê phán cái ác; thể hiện mơ ước thiện chiến thắng ác, xã hội công bằng hạnh phúc. Kết thúc: có hậu.
+ GV: HD HS tiếp cận cận văn bản bằng cách kể chuyện và diễn xuất ( đóng vai) Chú ý: giọng kể chuyện chậm rãi, biểu cảm, phù hợp tính cách các nhân vật.
HS nhóm 2:
2. Văn bản
GV: Truyện cổ tích Tấm Cám có thể chia mấy phần? Tóm tắt nội dung mỗi phần? Chủ đề của truyện là gì:
HS: trả lời
– Thể loại: Truyện cổ tích thần kì.
→ Được phổ biến ở nhiều dân tộc khác nhau trên thế giới.
– Tóm tắt văn bản:
– Bố cục
+ P1: Cuộc đời và số phận bất hạnh của Tấm, nhưng Tấm luôn được giúp đỡ.
+ P2: Hạnh phúc đến với Tấm.
+ P3: Cuộc đấu tranh không khoan nhượng qua những kiếp hồi sinh của Tấm để giành lại hạnh phúc.
– Chủ đề: phản ánh số phận của cô gái mồ côi bất hạnh với ước mơ chiến thắng cái ác để giành và giữ hạnh phúc
GV hướng dẫn hs tìm hiểu văn bản
II. Đọc – hiểu văn bản1. Nhân vật và mâu thuẫn – xung đột chủ yếu
? GV: Truyện gồm có những nhân vật nào? Giữa các nhân vật có mâu thuẫn – xung đột gì?
HS: trả lời.
– Trong quan hệ gia đình: mâu thuẫn gia đình
GV: Mâu thuẫn, xung đột giữa Tấm với Cám và mụ gì ghẻ -có thể phân thành mấy chặng?
HS: trả lời.
→ Mâu thuẫn dì ghẻ – con chồng chỉ đóng vai trò bổ sung, phụ trợ.
– Trong quan hệ xã hội:
Phe thiện Phe ácTấm và Ông Bụt
Cám và dì ghẻ
→ Mâu thuẫn vì quyền lợi xã hội.
GV: Tóm tắt các sự việc chính trong từng chặng?
HS: trả lời.
2. Diễn biến của mâu thuẫn- xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám
GV: Ở chặng 1, em thấy nhân vật Tấm được giới thiệu với thân phận và phẩm chất ntn?
HS: trả lời.
– Thân phận:
+ Mồ côi, ở với dì ghẻ cay nghiệt.
+ Bị bóc lột sức lao động, cướp công vật chất
+ Bị đày đọa về tinh thần.
→ Thân phận bất hạnh, đáng thương, bị cướp đoạt từ công sức lao động đến những khát khao nhỏ bé.
? Phản ứng của Tấm trước những âm mưu, việc làm độc ác của mẹ con Cám?
HS: trả lời.
– Phản ứng của Tấm trước những âm mưu, việc làm độc ác của mẹ con Cám: khóc.
→ Đó là phản ứng tự nhiên của một con người yếu đuối, thụ động vì bất lực trước những trớ trêu của phận mình.
? GV: Bản chất của mẹ con Cám?
HS: trả lời
– Bản chất của mẹ con Cám: độc ác, nhẫn tâm hành hạ Tấm.
Hoạt động 3. Hoạt động thực hành
Lập bảng tóm tắt các sự việc (SV) và chi tiết thể hiện diễn biến của mâu thuẫn – xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám.
Lập bảng tóm tắt các sự việc và chi tiết thể hiện diễn biến của mâu thuẫn- xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám theo mẫu.
– Yêu cầu: Trình bày bằng kĩ thuật sơ đồ tư duy (SĐTD) hoặc khăn trải bàn.
Yêu cầu sản phẩm :
– Trình bày bằng kĩ thuật Sơ đồ tư duy (SĐTD), trên khổ giấy A0 (hoặc bảng)
– Phương tiện: Giấy A0, bút dạ, bút – sáp màu hoặc phấn-bảng.
– Hình thức: Sáng tạo, sinh động, rõ ràng, không trình bày nhiều chữ.
– Nội dung : hợp lí, thực tế, thuyết phục.
4. Củng cố 5. Dặn dò
– Học bài cũ.
KHÓA HỌC GIÚP TEEN 2005 ĐẠT 9-10 THI THPT QUỐC GIA
Tổng hợp các video dạy học từ các giáo viên giỏi nhất – CHỈ TỪ 199K cho teen 2k5 tại chúng tôi
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng….miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k5: chúng tôi
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng….miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:
Loạt bài Giáo án Ngữ văn lớp 10 chuẩn nhất của chúng tôi được biên soạn bám sát nội dung sgk Ngữ văn 10 Tập 1 và Tập 2 theo chuẩn Giáo án của Bộ GD & ĐT.
Bạn đang đọc nội dung bài viết Giáo Án Ngữ Văn 10 Tiết 22. 23: Đọc Văn Tấm Cám trên website Athena4me.com. Hy vọng một phần nào đó những thông tin mà chúng tôi đã cung cấp là rất hữu ích với bạn. Nếu nội dung bài viết hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!